1995 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Yedikilise’de yaptırılan Yukarı Bakraçlı köyündeki camii, 1003-1022 tarihleri arasında Vaspurakan Kralı Senekerim-Hovhannes’in yaptırdığı Varaga Vank Ermeni manastırı’nı güneş ışınlarından mahrum bıraktığı ve manastırın görünümünü bozduğu gerekçesiyle yer değiştiriliyor.
1995 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Yedikilise’de yaptırılan Yukarı Bakraçlı köyündeki camii yıktırılıyor. Burada bulunan ve1003-1022 tarihleri arasında Vaspurakan Kralı Senekerim-Hovhannes’in yaptırdığı Varaga Vank Ermeni manastırı’na dolaylı şekilde zarar verdiği ve görüntü kirliliği yarattığı gerekçesiyle Yukarı Bakraçlı köyündeki camii yeni bir yere taşınıyor.
Dinlerin hoşgörüsü tarihi mekanların ayakta kalmasına yol açarken, kutsal olan ve her bir tarihi eserin mutlaka korunması gerektiği günümüzde bazı asırlık tarihi mekanlarda çürümeye terk edilmiş durumda. İşte bunlardan bir tanesi olan Ermenilerin Varaka dediği, Erek Dağı’nın güney yamacında bulunan Yukarı Bakraçlı köyündeki Yedikilise.
Varaga Vank Ermeni manastırı, Vaspurakan’ın en zengin ve en iyi bilinen manastırı ve de Van başpiskoposunun mevkii olarak inşa edildiği bilinirken, Manastır, Van şehrinin 10 kilometre kuzeydoğusunda restorasyon edilmeyi bekliyor. Vaspurakan Kralı Senekerim-Hovhannes’in bu manastırı, hükümdarlık dönemi(1003-1022)nin başlarında yaptırdığı rivayet edilir, ancak burada bu tarihten önce de başka dini yapılar olduğu da söylenmektedir. Kilisenin batı cephesinde Vaspuragan Kralı Senekerim’in eşi Gagik Pakraduni’nin kızı Khuskhus’a ait 981 tarihli kitabesi vardır. Manastır içinde din adamı yetiştirilen bir 1857 tarihli okul vardır. Van’da sıra, tahta harita vb. ilk kez bu okulda kullanılmış. Öğrenciye verilen fiziki cezaların kaldırıldığı çağdaş pedagojinin önde gelen metodlarının uygulandığı bu okul ilk mezunlarını 1862 tarihinde vermiştir. Eskiden okula ait bir müze ve Vaspuragan Kartalı dergisinin basıldığı bir de matbaası vardı. Kilise, Senekerim Ardzruni tarafından onarılmıştır. Buna rağmen, günümüzde kilisenin fresklerinin bir kısmı sağlam, kubbe ve çan kulesi yıkılmıştır. Öte yandan, 10. yüzyılda yaşamış olan Krikor Naregatsi’nin manastırı buradadır. Tanrıya yazılmış övgü eserleriyle ünlü Krikor Naregatsi tarafından yazılmış, insanları kötülüklerden ve hastalıklardan koruduğuna inanılan Ermenilerin başucu kitabının uzun yıllar burada olduğu belirtilmektedir.
Adeta çürümeye terk edilmiş olan bu tarihi mekanın restorasyon edilmeyi beklediğini söylemek doğru olsa gerek. Van son yıllarda geçmiş tarihi mekanlarını, eserlerini ve zenginliklerini bir bir sahiplenirken 19 Eylül’ün Yedikilise’nin de restorasyonun gündeme getireceği tahmin ediliyor.
Ermenilerin Varaka dediği, Erek Dağı’nın güney yamacında Yukarı Bakraçlı köyünde yaptırılan Yedikilise, şuan köy sakini ve aynı zamanda kilisenin bekçisi olan Mehmet Çoban tarafından sahipleniliyor. Babasının kendisine “Tarihi ve kutsal mekanları koru. Onlara iyi bak. Çünkü geçmiş tarihten günümüze gelen bu eserlerin çocuklarımıza ve onlarında çocuklarına aktarılması gerek. Bu hem kutsal bir görev hem de Müslüman olarak böylesi değerleri nesilden nesille taşımamız lazım” vasiyetinde bulunduğunu söylüyor. Bu vasiyet üzerine kendisinin de 30 yıldır Yedikilise’ye baktığını, bu görevi de kutsal saydığını ancak ziyarete gelen bazı yerli ve yabancı turistlerin de bu tarihi mekanın ayakta kalması için küçükte olsa destek verdiğini anlatan bekçi Mehmet Çoban, kendisinden önce de babasının bu tarihi değerlere baktığını ancak doğal şartlardan dolayı kilisenin tavanlarında ve duvarlarının üst kısımlarında yıkıntılar oluştuğunu, onları bile kendi olanaklarıyla tamir ettiğini ifade ederek yetkililerin bu değeri restore etmesini istediğini söylüyor.
Van’ın hemen üst kısmında bulunan Erek Dağı’nın güney eteğine kurulu Yukarı Bakraçlı köyünde asırlara meydan okuyan Varaka Vank Manastırı ya da Türkçe adı Yedikilise, bakımsızlıktan ve ilgisizlikten dolayı yıkılma ile yüz yüze. 6 Kilise, bir giriş ve ek binadan oluşan Manastırın çan kulesi ve bazı kubbeleri yıkılmış durumda.
Devlet, cami yerini değiştiriyor
1995 yılında yaptırılan camii, kiliseye güneş ışınlarının gelmesini engellerken bir taraftan da görünümünü bozuyor. Tarihi Yedikilise manastırını adeta rutubete boğan bu hatasını telafi etme niyetiyle köyde cami yeri belirlenmiş, bütçesi kabul edilmiş ve yakın zamanda da yapımına başlanacak.
M. Nezir Parsak
16/Eylül/2010, 10:16
http://www.vantimes.net/haber/557-tarihi-hatta-telafi-ediliyor.html
