Dersim in kadim halklarından Ermeniler, artık kimliklerine sahip çıkmak istiyor.
“Dersimliler Ermenilerin Gözyaşlarını Silmek İstiyor”
Mirhan Prgiç Gültekin ‘Dersim Ermenileri Derneği’ni kurmaya hazırlanıyor…
Foto: Sahak Güryan
29 Temmuz – 1 Ağustos tarihleri arasında düzenlenen 10. Munzur Kültür ve Doğa Festivali’nde, Dersim’in merkezinde bulunan sanat sokağında açılan stantlar arasında, Dersim Ermenileri Derneği’ni kurma hazırlığında olan Mirhan Prgiç Gültekin’in standı da yer aldı. Gültekin ile kısa bir görüşme yaptık.
• Sizi tanıyabilir miyiz? Ailenizin hikâyesi neydi?
Ben 1960 Dersim doğumluyum, anne babadan Ermeni’yim. Eski ismim Selahattin. Biz, 1915’ten önce dünyaya gelmiş, Serkiz, Arut ve Boğos isimli üç kardeşin torunlarıyız. Dersim Ermenileri Tunceli merkezde, eski ismi ‘Gazik’, şimdiki adı Cumhuriyet Mahallesi olan yerde, toplu halde yaşıyorduk. Kendi mahallemizde özgünlüğümüzü korumuşuz.
• Dersim’de Ermeniler tanınır mıydı?
Ermeniler burada çoğunlukla meslekleri, zanaatlarıyla kendilerini kabul ettirdiler. Baki Devletli, buralarda en çok tanınan, dönemin önde gelenlerinden biri olarak kendini kabul ettiren Ermenilerden biriydi. Ali Kemik kalaycı olarak, Hasan İrez ise dokumacı ve meyve özünden ilk kez dondurma yaparak tanınmış. Burada yaşayanlar, Ermenileri mesleklerinden biliyorlar. “Ermeni Demirci Mustafa” denerek, Mustafa’nın Ermeni olduğu vurgulanıyor. “Ermeni semerci, nalbant, taşçı” dendiğinde, Ermeniler kimliklerini korumuş oluyor.
• Dersim Ermenileri geçmişte ne gibi zorluklar yaşadı?
Çocukluğumda, okula giderken, aynı okulda okuduğum diğer çocuklarla okul çıkışında kavgalar olurdu. “Ermeni, Ermeni, Ermeni!” diyerek ve taş atarak bizi kovalarlardı. Munzur’da çamaşır yıkarken, karşı tarafta çamaşır yıkayanlar Ermeni olduğumuz için bize hakaret ederlerdi. Ermeniler de bu topraklarda çok acılar yaşadı. Bu nedenle, Kürtlerin acılarını anlıyorum ben. Kürtler savaşarak acı çekiyor, ama savaşıyor. Savaş koşullarında her şey olur, ben bunu anlarım. Ama Ermeniler bu acıyı savaşarak değil, varlıklarını korumak için çekiyor.
• Dersim Ermenileri Derneği neyi amaçlıyor?
Dernek henüz kurulmadı, girişim aşamasındayız. Sosyal, siyasal, inanç ve kültürel konularda faaliyetlerimiz olacak. Buradaki Ermeni yapılarını, kiliseleri ve mezarlıkları korumaya almak, eski Ermenice köy isimlerinin iadesini sağlamayı amaçlıyoruz. Eski Ermeni köylerini gezerek mezarlıklarını, kiliseleri, tarihsel ve kültürel yerlerini tespit etmek, onarmak, benim boynumun borcu. Ama Dersimli Ermeniler korkarak geri dururlarsa bir yere varamayız. Yaşam biçimlerinden dolayı korkuyorlar. Yıllarca, Ermenilik küfür olarak kullanılmış. Oysa ben Dersim’e geldim, standımı açtım, Dersim Ermeni türkülerini çaldım, Ermenilerle ilgili kitaplar sattım. Hiçbir tepki almadım. Standıma gelen herkes beni duygulandırdı. İnsanlar Ermenileri seviyor. Alevi Kızılbaş toplumu, Ermenilerin bu topraklarda akan gözyaşlarını silmek istiyor.
Dersimli Ermeniler artık kendilerini gizlemeden yaşamalı. Ben artık Dersimli Ermenilerin Kürt ve Türk ismi taşımasını istemiyorum. Dükkânına yine Ermenice tabelasını assın istiyorum. Dersim Ermenileri onurlu olsun ve kimliklerine kültürlerine sahip çıksınlar. Özlerine dönsünler, çocuklarını kiliseye göndersinler. Bunun için kurumlaşmamız lazım. Başta Dersimliler olmak üzere, tüm Ermenileri derneğe destek vermeye çağırıyorum.
http://www.dersimnews.com/Insan-Yasam/Dersimli-Ermeniler-Kimliklerini-Ariyor-1145.htm
Röportaj: Sahak Güryan /Agos Gazetesi
Bu yazı Hrayr Djokhk tarafından gönderilmiştir. [darontci_simon@yahoo.de]
