Türkiye Cumhuriyeti’nde Kürt, Alevi, Ermeni olarak yaşamak serbesttir ancak bu kimliği hatırlamak ve hatırlatmak suçtur.
Bizden istenen bu üst kimlik, sosyoloji biliminin anlattığı alt kimlik üst kimlik kavramlarının tamamen dışında bir kimlik kurgulamasıdır. Alt kimlik kendine ait iç kimlik üst kimlik ise onu diğerleri ile bütünleştiren birleştirici bir üst kimlik değil sadece alt kimliği gizleyen bir örtü özelliği taşımaktadır.
Cumhuriyet toplumları kul köle düzeninden kurtarıp kendisine azat kabul etmez kullar yapalıberi bizlere neler emredip nelerden nehyettiği konusunda çokça bilgilendirilmiştik. Ancak bize biçtiği rolün ne olduğunu son günlerdeki olaylar kadar açıkça anlatamamıştı. Cumhuriyetin kulları olarak nerede durduğumuz şu son olaylarda iyice belirginleşti. Biz de uzun ve yorucu araştırma derdinden kurtulduk. Meğer Cumhuriyeti’n bizden istediği sadece kimliğimizi saklayıp onun beklentisine uygun kimliklere sahipmiş gibi davranmamız imiş. Bu kadar basit, kimliğin her ne ise onu gizle ve üzerine bir üst kimlik giy.
Hakkını yememek lazım Cumhuriyet’in insanların Kürt, Alevi, dindar, Ermeni, Yahudi olması ile sorunu yoktur. Onun tek sorunu bu kimliğin kamusal alanda temsil edilmesidir. Herhangi bir alt kimliğe sahip olabilirsiniz ancak bunu alenen ifade edilmesidir problem olan. Türkiye Cumhuriyeti’nde Kürt olarak yaşamak serbesttir ancak bu kimliği hatırlamak ve hatırlatmak suçtur. Aynen öyle de Alevi toplumu varsın olsun ama bu isimle varlığını kamusal alanda boy göstermesi tehlikeli ve yasaktır. Camiler açıktır, isteyen ibadetini yapar ancak biz görmeyelim der Cumhuriyet. Dindar diye bir topluluk vardır ama önemli olan onun ortalıkta görünmemesidir. Başını açınca üniversiteye girebilir hatta önemli mevkilere bile gelebilir. Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanı olması değildir sorun. Sorun aslında küçük bir detaydır. Eşi başını açsın, kimliğini saklasın öylece istediği yere gidebilir. Kürt, Alevi ve diğerleri Cumhuriyet cennetinde istedikleri şekilde yaşamakta serbesttir ama kimlik denen yasak elmayı yememek kaydıyla. Kemal Kılıçdaroğlu’nun bir fırça darbesi ile hem Horasan Türk’ü hem peygamber torunu yapılması, onun Türk ve Sünnî kimliğine büründürülmesi çabasıdır.
Bizdeki Cumhuriyet ve cumhuriyetçilerin bu yaklaşımı insanları, kitleleri kendileri olmamaya teşvik ediyor hatta itiyor. İnsanlar artık her şeyi gizli kapaklı yapmaya sevkediyor. Hatırlamıyor ve hatırlatmıyorsan Kürt, Alevi, Müslüman, Ermeni, Yahudi her ne olursan ol gel ama ne bize ne başkalarına bunu hissettirmemek kaydı ile gel. Bu durumda kimliğini gizleyenlere söyleyecek bir sözümüz de kalmıyor. Çünkü onlar bu duruma itilmişlerdir.
Şairin söylediği gibi halkına;
“Gizlesen de aşikâr etsen de canımsın benim” diyecek bir Cumhuriyete ihtiyacımız var. Gelecek yılların bize böyle bir Cumhuriyet getirmesi temennisi ile…
Indiana Üniversitesi, PhD Öğrencisi
İHSAN ÇOLAK
Taraf – Istanbul – 05.07.2010
