ԱՐԱԲԿԻՐ, Արաբկեր. քաղաք Փոքր Հայքում՝ Մելիտենեից 70 կմ հյուսիս՝ Եփրատի վտակ Արաբկիրի ափին՝ Անտիտավրոսի ստորոտում՝ բլրի լանջին: Արաբկիրը կառուցել են Վասպուրականից Սեբաստիա գաղթած հայերը 1021-22-ին: Եղել է Սեբաստիայի Արծրունյաց ավատական իշխանության կազմում, Բյուզանդական կայսրության գերիշխանության տակ:

XI դ. 70-ական թվականներին քաղաքը գրավել են սելջուկյան թուրքերը: Օսմանյան Թուրքիայի տիրապետության պայմաններում (XIV դարից) Արաբկիրը եղել է Սեբաստիայի նահանգի գավառներից մեկի կենտրոնը, այնուհետև մտցվել է Մալաթիայի, ապա` Խարբերդի նահանգի մեջ:

1839 թּ` 6 հազար, 1915թּ՝ 10 հազար հայ բնակչություն: Զբաղվում էին արհեստներով (մանածագործությամբ, ջուլհակությամբ, ոսկերչությամբ, պղնձագործությամբ և այլն), առևտրով: Ունեին 6 եկեղեցի, 15 վարժարան: 1885-96 թթ. թուրք ջարդարարները Արաբկիրում կոտորել են հարյուրավոր հայերի:

1915թ. Մեծ եղեռնի ժամանակ Արաբկիրի հայերը բռնությամբ տեղահանվել են: Մեծ մասը զոհվել է գաղթի ճանապարհին: 1922թ. մոտ 800 արաբկիրցիներ վերադարձել են Արաբկիր, սակայն նոր կոտորածի սպառնալիքը նրանց հարկադրել է հեռանալ:

1925թ. Արաբկիրի հայերը Սովետական Հայաստանում հիմնադրել են Նոր Արաբկիր ավանը (այժմ` Երևանի թաղամաս):

Հայկական համառոտ հանրագիտարան, Հատոր 1, Երևան, 1990: