1921 թվականի մարտի 15-ին Բեռլինի Շառլոտենբուրգ թաղամասի Հարդենբերգ փողոցում հնչած կրակոցը վերջ դրեց 1915-ի Հայոց ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպիչներից Թալեաթ փաշայի կյանքին, ով Միություն և առաջադիմություն կուսակցության պարագլուխներից մեկն էր, երիտթուրքական հեղափուխությունից հետո՝ ներքին գործերի նախարար, 1916 թվականից՝ Մեծ վեզիր:
Կրակողը Սողոմոն Թեհլիրյանն էր, որով սկիզբ դրվեց Հայ հեղափոխական դաշնակցության կազմակերպած «Նեմեսիս» գործողությանը, որի նպատակն էր պատժել 1915 թ. հայերի ցեղասպանությունը կազմակերպած և իրականացրած երիտթուրք պարագլուխներին, 1918 թ. Բաքվի հայերի ջարդի կազմակերպիչներին և թուրքերի հետ համագործակցած հայ դավաճաններին:
Սողոմոն Թեհլիրյանը ձերբակալվեց: 79 օր տևած նախնական հարցաքննությունից հետո 1921 թվականի հունիսի 2-ին սկսվեց Սողոմոն Թեհլերյանի դատավարությունը, որ տևեց երկու օր:
«Պատվով ու խղճով վկայում եմ, որպես երդվյալների որոշում, մեղավո՞ր է ամբաստանյալ Սողոմոն Թեհլերյանը 1921-ի մարտի 15-ին Շառլոտենբուրգում Թալեաթ փաշային սպանելու մեջ»: «Ոչ»,- դատարանի որոշումն էր: Սողոմոն Թեհլերյանը աշխարհում միակ արդարացված մարդասպանն է: Նա ընդունեց իր մեղքը, սակայն դատարանն անմեղ ճանաչեց Սողոմոնին:
Սողոմոնին բանտում առաջինն այցելել է մի վանական, ով տեսնելով նրան բացականչում է. «Հիսուս Քրիստոսի անվամբ օրհնում եմ քեզ, որ սպանեցիր գազանին և լուծեցիր բոլորիս վրեժը»:
Այս թեմայով տես նաև՝
