Համբարձում Լիմոնճյանը, ով հայտնի է նաև Համբարձում, Բաբա Համբարձում,  Համբարձում Աղա անուններով, հայկական ծագմամբ կոմպոզիտոր է, ով ստեղծել է նոտաների համակարգը: Լիմոնճյանը ծնվել է 1768 թ. Ստամբուլի Բեյօղլու թաղամասում (Նախկին անունը` Բերա)` Աղա մզկիթի մոտակայքում գտնվող փողոցի տներից մեկում: Հայրը Սարգիս Լիմոնճյանն էր, իսկ մայրը` Կատերինան: Ծագումով խարբերդցի ընտանքը գաղթել էր Ստամբուլ: Աղքատ ընտանիքի երեխա Համբարձումը նախակրթարանն ավարտելուց հետո չի կարողացել շարունակել կրթությունը: Նա սկսել է աշխատել դերձակի մոտ՝ որպես աշակերտ: Սակայն երաժշտության հանդեպ սիրո շնորհիվ շարունակել է հաճախել եկեղեցի և սովորել երաժշտություն: Հայկական եկեղեցական երաժշտությունը սովորել է կեսարացի Գրիգոր Քաբասաքալյանից (1764-1826) և Զաննե պողոսից (1736-1808), որից հետո հայտնի հարուստ, երաժշտասեր հայկական Դուզյան ընտանիքը նրան վերցրել է իր հովանավորության տակ:

Երաժշտական կրթությունն օրեցօր զարգացնելով` սկել է աշխատել ժամանակաշրջանի երաժշտական վարպետների հետ: Նա, երբ հայկական եկեղեցիներում աշխատում էր որպես երգչախմբի կատարող, զուգահեռաբար հաճախում էր մևլևի սուֆի միաբանների մևլևիհանեներ (նրանց հավաքատեղին) և նրանց միջոցով մոտիկից ծանոթանում էր թուրքական արվեստին և երաժշտությանը: Բեշիքթաշի մևլևիհանեում քուդյում (երաժշտական գործիք է) նվագող Իսմայիլ դեդեից դասեր ստանալով՝ Սելիմ 3-րդի համար ներկայացումներ է տվել:

Արվստասեր Սելիմ 3-րդը, ամեն հարմար առիթով նշելով, որ իրենց երաժշտության մեջ նոտաների համակարգ չկա, որի պատճառով անհանգստանում է, քանզի հազարավոր երժշտական ստեղծագործությունները հիշողությունից կջնջվեն, հրամայել է ստեղծել նոտաների համակարգ: Համբարձումն այդ տարիներին, երբ Աբդուլբաքի Նասըր դեդեից դասեր եր ստանում, տեսել է նրա նոտաների աշխատանքները: Լիմոնճյանը Սելիմ 3-րդի հրամանով ստեղծեց նոտաների համակարգ, որը ստացավ Համբարձումյան անվանումը: Համբարձումի նոտաների համակարգը գործածվել է մինչև արևմտյան նոտաների համակարգի մտք գործելը:

Այս նոտաների համակարգի ամենահայտնի առանձնահատկությունն այն է, որ ինքն է հորինել յուրաքանչյուր ձայնի համապատասխան նշանը, և այն գրվում է ձախից աջ: Համբարձումը այս նոտաներով նոտայագրել է 18-րդ դարի թուրք դասականների աշխատանքները: Կազմված 6 տետրերից չորսը կորել են: Իսկ մյուս երկուսն էլ գտնվում են Ստամբուլի կոնսերվատորիայի գրադարանում և Ստամբուլի քաղաքապետարանի գրադարանում: Նրա գրած հարյուրավոր նախերգանքների ու սազ սեմայի-ների մեծ մասը 1875 թ. Մանդոլի Հարութին Հավադուրինը պատճենել և տվել է Անկարայի ռադիոյին:

Համբարձում Լիմոնճյանը, ով առաջարկում էր տամբուր և ջութակ նվագել, իր կյանքի ընթացքում մեծ հռչակ է վաստակել: Որպես կոմպոզիտոր՝ հայերեն, սակայն թուրքական ձայնաշարքերով և մեթոդներով գրված հոգևոր երգերից բացի՝ գրել է սազ սեմայի, ակսակ, յուրուք սեմայի ձևի մեջ որոշ ստեղծագործություններ:

Համբարձում Լիմոնճյանին աշակրտել են նախ՝ իր որդին, այնուհետև՝ Տամբուրի Ալեքսան աղան, Պետրոս Չոմլեքչյանը, Արիստակես Հովհաննիսյանը և բազմաթիվ աշակերտներ: Նրա որդին` Զենոփ Լիմոնճյանը (1810-1886), ավագ եղբորից սովորել է նվագել և պատրաստել շվի (պարսկերեն նեյ, կամ նայ գործիքն է-խմբ.) :

Իր ապրուստը երաժշտությամբ վաստակած Համբարձում Լիմոնճյանը վախճանվել է 1839 թ. 71 տարեկան հասակում Հասքյոյի իր տանը: Նրա մարմինն ամփոփվել է Սուրբ Հակոբ հայկական գերեզմանատանը:

http://sites.google.com/site/roberdoganay/hamparsumlimoncuyan1768-1839