Կազմողներ՝
Նարոդ Ավջը, Ռուդի Սայաթ Փուլատյան
Խմբագիր՝
Լյուդմիլա Բույում
1-ին հրատ․, ապրիլ, 2021
208 էջ
Այս գիրքը Հրանտ Դինք հիմնադրամի պատմության ծրագրի շրջանակներում 2011 թվականից իրականացվող բանավոր պատմության ուսումնասիրության արդյունք է: Գրքում, որը կազմում է «Լռության ձայնը» շարքի յոթերորդ հատորը, ամփոփված են Քընալըադայի 19 հայերի հետ հարցազրույցներից 12 -ը։
Գրքում, ի լրումն հարցազրույցների, որոնք պահպանվել են իրենց խոսակցական ձևով և վերակազմավորվել` ժամանակագրական ամբողջականություն ձևավորելու համար, ներառված են նաև Նարոդ Ավջըի ներածական խոսքը Քընալըադայի պատմության մասին և Ռուդի Սայաթ Փուլատյանի ընդհանուր ակնարկն այս ուսումնասիրության և հարցազրույցների վերաբերյալ:
Հարցազրույցների տեքստերում խոսքի ընթացքում զրուցակիցների օգտագործած հայերեն բառերը գրված են շեղ տառերով։ Ծանոթագրության մեջ տրված են դրանց բացատրությունը, ինչպես նաև տեղի բարբառին հատուկ որոշ բառերի, հատուկ անունների, տեղանքների և իրադարձությունների մասին հակիրճ տեղեկություններ։
Քընալըադան ավելի քան մեկ դար Թուրքիայի հայ համայնքի ամենանախընտրելի ամառային հանգստավայրերից է: Կղզում հայերի բնակեցումը սկսվել է 19 -րդ դարի սկզբից, իսկ կղզում առաջին կրթական ու պաշտամունքային կառույցների պատմությունը` նույն դարի կեսերից: Կղզում, որտեղ բնակչության մեծամասնությունը երկար տարիներ կազմված է եղել հայերից և հույներից, ժողովրդագրական լուրջ փոփոխության է ենթարկվել 1964 թվականին Հունաստանի քաղաքացիների՝ երկրից վտարվելուց հետո, ապա բնակչության կտրուկ աճով, որը պայմանավորված էր կղզու հույն բնակիչների լքված սեփականությունների վրա նոր շենքերի կառուցումով՝ 70-ականներին։
Այս գիրքը, ինչպես «Լռության ձայնը» շարքի մյուս գրքերը, պատրաստվել է` նպատակ ունենալով լսելի ու տեսանելի դարձնել Թուրքիայի տարբեր շրջաններում արմատներ ունեցող և Թուրքիայում կամ այլուր բնակվող հայերի պատմությունները: Այս ուսումնասիրության շրջանակներում անցկացված բանավոր պատմության հարցազրույցները լույս են սփռում այս մշակույթի տարբեր դրսևորումների վրա՝ անցյալում և ներկայում, մատնանշում կղզու կարևորությունը հայ համայնքի համար և հատկապես այն փոխակերպումը, որը նա կրել է վերջին հիսուն տարվա ընթացքում Քընալըադայում՝ հազվագյուտ բնակավայր, որտեղ արևմտահայ մշակույթը և լեզուն վերարտադրվում է հանրային ոլորտում:
https://hrantdink.org/hy/polis/gortsuneutyun/tsragrer/patmutyan-tsragir/3462-hradaragvel-e-khosoum-en-knaleh-gighzii-hayereh-kirkeh