«Ժամանակակից լրագրողների միություն» կազմակերպությունը սպանված լրագրողների ցանկում ընդգրկեց նաև 1915-ին սպանված հայ լրագրողներին:

«Ժամանակակից լրագրողների միություն» կազմակերպությունը (ÇGD) 1915 թ. տեղահանված ու սպանված 9 լրագրողի և գրողի ներառեց «սպանված լրագրողների» մեջ և պատրաստված ցանկը հրապարակեց համացանցում: Ռուբեն Զարդարյանը, Սիամանթոն, Երվանդ Սրմաքեշհանլյանը (Երուխան), Արմեն Դորյանը, Լևոն Լարենցը, Թլկատինցին (Հովհաննես Հարությունյան), Գրիգոր Զոհրապը, Դանիել Վարուժանը և Ռուբեն Սևակը «Ժամանակակից լրագրողների միության» ցանկում ընդգրկված անուններն են:

«Ժամանակակից լրագրողների միություն» կազմակերպությունը ցանկը թարմացրեց

«Ժամանակակից լրագրողների միության» նախագահ Ահմեդ Աբաքայը հայտնեց, որ կատարված հրապարակումներից և նախազգուշացումներից անմիջապես հետո իրենք ցանկում ավելացրել են սպանված հայ լրագրողների անունները, իսկ այն անձանց անունները, որոնց վերաբերյալ տեղեկությունները թերի են, պատրաստվում են ավելացնել հետագայում: Աբաքայը, ըստ «Ակօս» շաբաթաթերթի, ասում է. «Մեր կազմակերպությունը նրբանկատ է ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների, խոսքի ազատության հարցերում: Սա ուշացած որոշում էր: Այդ հարցի վրա ազդել է նաև մեր անուշադրությունը: Այս ցանկը կարող է և թերի լինել: Եթե նոր տեղեկություններ ձեռք բերենք, թերությունները շտկելը կլինի մեր մասնագիտական և մարդկային պարտքը»:

«Ժամանակակից լրագրողների միությունը» մինչ այդ ցանկում էր ընդգրկել Թուրքիայում սպանված 67 լրագրողի անուն, սակայն սույն կազմակերպությունը համացանցում կատարված վերջին փոփոխությամբ ցանկում ավելացրեց նաև 1915 թ. սպանված 9 հայ լրագրողների անունները, որոնք են` Ռուբեն Զարդարյանը, Սիամանթոն, Երվանդ Սրմաքեշհանլյանը (Երուխան), Արմեն Դորյանը, Լևոն Լարենցը, Թլկատեցին (Հովհաննես Հարությունյան), Գրիգոր Զոհրապը, Դանիել Վարուժանը և Ռուբեն Սևակը:

Մեր խղճի պարտքն է հաստատել նրանց ինք         նությունները

Gazeteciler.com կայքէջի խմբագիր Բյուլենթ Թելլանը, ում «Արյամբ գրաքննություն» վերնագրով աշխատությունը մինչ այդ «դրվատանքի արժանի» էր համարվել Թուրքիայի լրագրողների միության կողմից, «Ակօս» շաբաթաթերթին տված հարցազրույցում նշում է, թե իրենց ուսումնասիրությունների ժամանակ հաստատվել է, որ 1915 թ. բազմաթիվ օսմանահպատակ հայ լրագրողներ են սպանվել: Թելլանի խոսքերով` այդ անձանց ինքնությունը և սպանվելու հանգամանքները բացահայտելը խղճի պարտք է, քանզի լրագրողների անտեղյակությունը նոր բռնությունների ամենագլխավոր աղբյուրներից մեկն է:

Մենք տեղյակ չենք ողջ ցանկի մասին

Լրագրող Թելլանը, ում «Արյամբ գրաքննություն» վերնագրով աշխատությունը մինչ այդ «դրվատանքի արժանի» էր համարվել Թուրքիայի լրագրողների միության կողմից, «Ակօս»-ին տված հարցազրույցում հայտնեց, որ սպանված լրագրողների` այնպիսի մասնագիտական կազմակերպությունների կողմից ցանկերում չներառվելը, ինչպիսիք են` Թուրքիայի լրագրողների միությունը (TGC) և Ժամանակակից լրագրողների միությունը (ÇGD), իրեն մղել է այս բնագավառում աշխատելուն: Թելլանը նշելով, թե ինքը Թուրքիայի լրագրողների միության մրցույթին նախապատրաստվելիս նկատել է, որ օսմանահպատակ բազմաթիվ խմբագրեր, թղթակիցներ ու լրագրողներ են տարագրվել, բացատեց նաև, որ ինքը «Ձերբակալված լրագրողների համերաշխության պլատֆորմի» խոսնակ Նեջաթի Աբայի` մինչ այդ հրատարակած աշխատությանը նոր տեղեկություններ հավելելով` հաստատել է 1915-ին սպանված 22 հայ լրագրողների անունները:

Թելլանը շեշտելով, թե լրագրողի մասնագիտությունը բազմաթիվ խնդիրներ է հարուցում, դրանք դասարակգում է հետևյալ կերպով` «չկարողանալ կազմակերպվել, չկարողանալ դասեր քաղել անցյալից և չկարողանալ, ինչպես հարկն է, արտահայտել իրենց առարկությունները»:

Թելլանը նաև ասում է.

«Մինչ օրս դեռ լավ տեղյակ չենք ծեծի և կտտանքների ենթարկված, մասնագիտության պատճառով ձերբակալված, դատված, բանտարկված և սպանված լրագրողների մասին` անկախ նրանց գաղափարներից, էթնիկական ու կրոնական պատկանելիությունից: Լրագրողների այս անտեղյակությունը տեղիք է տալիս նոր բռնությունների գործադրմանը: Այդ պատճառով էլ մի տեսակ խղճի պարտք է Թուրքիայում լրագրողի մասնագիտության ի հայտ գալու առաջին օրվանից մինչ օրս սպանված լրագրողների ամբողջական ցանկը հրապարակելը, նրանց սպանվելու հանգամանքները պարզելը, ձգտել ցույց տալը, թե նրանց սպանվելու հիմնական պատճառն է եղել ժողովրդին «տեղեկատվություն ապահովելու իրավունքի և ազատության» արգելումը:

Ահա և այն անունները, որոնք հավելվել են «Ժամանակակից լրագրողների միության» (ÇGD) ցանկում.

Ռուբեն Զարդարյան

Ծնվել է 1874 թ. Սիվերեքում: Աշխատել է «Ծաղիկ», «Մասիս», «Շիրակ», «Արևելյան մամուլ», «Ժամանակ», «Ազատամարտ», «Մեղրագետ» թերթերում: 1915 թ. ապրիլի 24-ին ձերբակալվել է Ստամբուլում: Սպանվել է որոշ ժամանակ Այաշի բանտում պահվելուց հետո:

Երուխան (Երվանդ Սրմաքեշհանլյանը)

Ծնվել է 1870 թ. Ստամբուլի Խասգյուղ շրջանում: Աշխատել է «Ծաղիկ», «Արևելք», «Շարժում», «Շավիղ», «Բյուզանդիոն», «Ժամանակ», «Անահիտ», «Սիսվան», «Լուսաբեր», «Արևելք» թերթերում: Աքսորվել է 1915 թ. Խարբերդում եղած ժամանակ: Սպանվել է կնոջ ու երկու երեխաների հետ միասին Էլազիգ-Դիարբեքիր ճանապարհին, Մասթար լեռան մոտ, Դևեբոյնու անունը կրող վայրում:

Արմեն Դորյան (Հրաչյա Սուրենյան)

Ծնվել է Ուսքյուփում: Փարիզում ապրած ժամանակ հրատարակել է «Լ’աղեն» հանդեսը: Ձերբակալվել է մի գիշեր Ստամբուլի դպրոցներից մեկում դասավանդելու պահին:

Լևոն Լարենց (Քիրիսչիյան)

Ծնվել է 1875 թ. Սամաթիայում, աշխատել` «Բյուզանդիոն», «Ձայն հայրենաց», «Մուրճ» թերթերում: Հայերեն է թարգմանել Ղուրանը: Ձերբակալվել է 1915 թ. ապրիլի 24-ին Ստամբուլում:

Ռուբեն Սևակ (Չիլինգիրյան)

Ծնվել է 1885 թ. Սիլիվրիում: Նրա բանաստեղծություններն ու հոդվածները տպագրվել են բազմաթիվ թերթերում: Աշխատել է «Ազատամարտ» թերթում: Սպանվել է որպես բժիշկ-սպա օսմանյան բանակին ծառայելիս:

Դանիել Վարուժան

Ծնվել է 1884 թ. Սվասում /Սեբաստիա/: Աշխատել է «Բազմավեպ», «Գեղունի», «Անահիտ», «Շիրակ»,«Ռազմիկ», «Հայրենիք» թերթերում և ամսագրերում: Հրատարակել է «Նավասարդ» վերնագրով տարեգիրքը: Ձերբակալվել է 1915 թ. ապրիլի 24-ին:

Սիամանթո (Ատոմ Յարջանյան)

Ծնվել է 1878 թ. Էղինում: Աշխատել է «Վաղվան ձայնը», «Անահիտ», «Բանբեր», «Շիրակ», «Դրոշակ», «Ռազմիկ», «Ազատամարտ» թերթերում ու հանդեսներում: Ձերբակալվել է 1915 թ. ապրիլի 24-ին և այնուհետև սպանվել:

Թլկատինցի (Հովհաննես Հարությունյան)

Ծնվել է 1860 թ. Խարբերդում: Նրա հոդվածները հրատարակվել են տվյալ ժամանակաշրջանի բոլոր կարևոր թերթերում և ամսագրերում: Աքսորվել է Խարբերդից:

Գրիգոր Զոհրապ

Ծնվել է 1861 թ. Ստամբուլում: Եղել է «Մասիս» թերթի խմբագիրը, հրապարակվել իր ժամանակի տարբեր թերթերում: Ստամբուլի պատգամավոր էր: Սպանվել է Ուրֆայի մոտակայքում:

08.03.2011

http://www.gazeteciler.com/gundem/cgd-ermeni-gazetecileri-unutmadi-31535h.html