Տարբեր, ուրիշ եղողին հասկանալու հետ առնչվող մեր այսօրվա ընկալումը լուսաբանող և ուղեցույց եղող մի գիրք ևս: Գավառական գրականությունը  լավ հնարավորություն է ընձեռում ժամանակակից մարդու կողմից մոռացության մատնված անցյալի մշակութային հարստությունները նրան հիշեցնելու առումով, միևնույն ժամանակ վերացնում է քաղաքաբնակ մարդու այդ թերությունը: Վկայություն-հուշագրություն-պատմություն եռյակով մեզ ընծայվող «Կռունկ, ուստի՞ կուգաս» գիրքը, որը պատկանում է հայ գավառական ավանդական գրականության առաջատարներից Հակոբ Դեմիրճյանի, այլ կերպ ասած` Հակոբ Մնձուրու գրչին, շարունակում է պատմել նրա գյուղի մասին պատմությունները հենց այնտեղից, որտեղից նա կիսատ էր թողել դրանք:

Մնձուրին իր պատմվածքներում, որտեղ նկարագրում է գյուղացի մարդու հանդիպած տարբեր իրավիճակները, խորը կերպով հյուսված իր մանրամասներով մեկ ժպիտ է հարուցում, մեկ տխրություն, երբեմն էլ` մտորելու տեղիք տալիս: Մնձուրու պատմվածքներում հանդիպող թուրքի, հայի, լազի, քրդի, հույնի, ղըզըլբաշի կերպարներն անմահանում են մեզ ներկայացվող այն պատմություններում, որոնցում նրանցից ամեն մեկը զանազան գույներով մեր առջև հառնում է իր գյուղի, հողի պատկերներում:

Գյուղացիները, ովքեր նյութականանում են Մնձուրու ոչ միայն հիշողության, այլև գրականության մեջ, թե’ իրենց էթնիկ ինքնությամբ և թե’ խառնվածքով ժամանակ առ ժամանակ վերանում են կերպար լինելուց ու դառնում անհատականություն և այս գրքում էլ իրենց փոքր աշխարհում ունեցած մեծ պատմություններով մեզ ներկայանում, ինչպես Մնձուրու՝ մինչ այժմ թուրքերեն թարգմանված հետևյալ գրքերում` «Արմտան», «Եփրատից այն կողմ», «Աթե’նք, դու աղ ունե՞ս», «Փակվեցին քիրվայի դռները»:

Հակոբ Մնձուրի

Իսկական անունը Հակոբ Դեմիրճյան է: Ծնվել է 1886 թ. հոկտեմբերի 16-ին Երզնկայի Փոքր Արմտան գյուղում: Տարրական կրթությունը ստացել է իրենց գյուղի նախակրթարանում: 1897 թ. եկել է Ստամբուլ ու աշկերտություն արել իր ընտանիքին պատկանող հացի փռում: Կրթությունը շարունակել է Ստամբուլի Օրթաքյոյ թաղամասում գտնվող ֆրանսիական մասնավոր դպրոցում: Այստեղ մեկ տարի սովորելուց հետո երկու տարի էլ սովորել է Գալաթայի Կենտրոնական հայկական վարժարանում: Միջնակարգ կրթությունը շարունակել է Ռոբերթ քոլեջում. Որտեղից հեռացել է 1905 թ.՝ առաջին կուրսն ավարտելուց հետո: 1906 թ. հայերենով տպագրվող «Մասիս» ամսագրում հրապարակել է իր առաջին պատմվածքը` «Հարս ու սկեսուր» վերնագրով:

1907 թ. վերադարձել է իրենց գյուղ և ուսուցչություն արել: Նույն տարում ամուսնացել է: Ունեցել է 4 երեխա: 1914 թ. նշագեղձերը հեռացնելու համար եկել է Ստամբուլ: Չի կարողացել վերադառնալ իրենց գյուղ` Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկսվելու պատճառով: Այլևս ոչ մի լուր չի ստացել 1915 թ. Արմտան գյուղից տեղահանված իր պապի, մոր, կնոջ և չորս երեխաների մասին:

Սկյուտարում հացի փռում աշխատելիս որպես պահեստազոր բանակ է զորակոչվել: Մինչև կյանքի  վերջն ապրել է Ստամբուլում: Նորից է ամուսնացել և ունեցել երկու դուստր ու մեկ որդի: Զբաղվել է տարբեր գործերով` ածխագործությամբ, քարտուղարությամբ և հացի փռի ու սննդի գործով: Գրականության հանդեպ նրա ունեցած հետաքրքրությունը երբեք չի կորել. ընթերցել է այն բոլոր գրքերը, որոնք իր ձեռքն են ընկել, և անընդհատ գրել: Նրա պատմվածները հրապարակվել են հայկական ամսագրերում ու թերթերում: Վախճանվել է Ստամբուլում 1978 թ.: Թաղված է Շիշլիի հայկական գերեզմանատանը:

Հիմնական գործերը

«Երկրորդ ամուսնություն» (1931 թ.)

«Կապույտ Լույս» (1958 թ.)

«Արմտան» (1966 թ.)

«Կռունկ, ուստի՞ կուգաս» (1974 թ.)

«Տեղեր, ուր ես եղել եմ»  (1984 թ.)

«Արաս» հրատարակչությունը, որին թուրքերենով ու հայերենով տպագրած գրքերի շնորհիվ տալիս են «Դեպի հայկական գրականություն և մշակույթ բացվող պատուհան» բնորոշումը, մինչ օրս հրատարակել է 120 գիրք: Հայերին առնչվող խնդիրներով հետաքրքրվողներին և ուսումնասիրողներին որպես աղբյուր ծառայող գրքերի հրատարակիչ «Արաս»-ը նպատակ ունի կամուրջ ստեղծել Թուրքիայի տարբեր մշակույթների միջև` իր կողմից տպագրվող պատմվածքների և բանաստեղծությունների ժողովածուների, գեղարվեստական ու կենսագրական վեպերի, ուսումնասիրությունների, վկայությունների, երաժշտական, երգիծական, մանկական և բաղադրատոմսերի մասին գրքերով, հարցազրույցների ժողովածուներով և բառարաններով:     

Թարգմանիչ` Սիլվա Քույումջույան

Գինը` 20 թուրքական լիրա

ISBN 978-605-5753-18-4

328 սմ 13×19.5 սմ