Հակոբ Վարդովյանը, որ հայտնի է որպես Գյուլլու Հակոբ, Թատրոնի ղեկավար և դերասան է: Հակոբ Վարդովյանը 1840-1902 թթ. ապրել է Ստամբուլում: Չնայած նրա բեմական խաղը այնքնա էլ փայլուն չի համարվում, այնուամենայնիվ նա արվեստագետ է, որի կերտած և խաղացած դերերը հասարակության մեջ հաջողություն են վայելել: Վարդովյանը 1861-1862 թթ. Նաում Էֆենդիի ղեկավարությամբ, ով Բալըքհանեում պաշտոնյա եղած ժամանակ հետևում էր հայերեն բեմականացումներին, Արևելյան թատրոնում առաջին անգամ բեմ է դուրս գալիս: Թատերական փորձ ու գիտելիքներ ձեռք բերելուց հետո որոշ ժամանակ ղեկավարում է Իզմիրի երիտասարդ հայերի ստեղծած սիրողական խումբը, ավելի ուշ Ստամբուլում Ասիական ընկերության հետ Գեդիկփաշայում և Ուսքուդարում հայերեն նեկայացումներ է տալիս: 1869 թվականին Գեդիկփաշա թատրոնում ստեղծեց Օսմանյան թատրոնը, որն էլ ապահովեց նրա հիմնական փառքը: Այս անունը նրանից առաջ օգտագործել էր Ռազի անունով մի իտալացի, ով վարձակալությամբ թատրոն էր ստեղծել: Հակոբ Վարդովյանն իր թատրոնում կարևորություն տվեց թուրքերեն ներկայացումներին: 1870 թվականին մեծ վեզիր Ալի Փաշայի աջակցությամբ պալատից տաս տարով Ստամբուլում թուրքերեն ներկայացումներ տվող միակ թատրոնը լինելու արտոնություն ստացավ:

Այս արտոնության մեջ պարտադիր էր վեց ամսվա ընթացքում Ստամբուլում և Ուսքուդարում, երեք ամսվա ընթացքում էլ Գալաթայում, Թոփհանեում և Բեյողլուում կառուցել մեկական թատրոնի շենք և չնայելով այցելուների հաճախելիությանը` ամեն տարի ամենաքիչը Ուսքուդարում` երեսուն, Գալաթայում և Ստամբուլում` հիսուն ներկայացում դնել: 1880 թվականին, երբ տասնամյա արտոնությունը վերջացավ, Հակոբ Վարդովյանը հեռացավ Գեդիկփաշա թատրոնից, որի գործունեությունը սկսել էր թուլանալ: Որոշ ժամանակաշրջան Մնակյանի հետ սկսեց աշխատել Շեհզադեբաշըի մեկ այլ թատրոնում: 1882 թվականին Աբդուլ Համիդ Երկրորդի հրամանով ստացավ «Մըզքայի Հումայուն» (սուլթանական հարմոն): Այս ընթացքում իր ցանկությամբ որպես մուսուլման վերցրեց Գյուլլու Յակուբ էֆենդի անունը: Մինչ կյանքի վերջը պալատում ապրած Հակոբ Վարդովյանի գերեզմանը գտնվում է Բեշիքթաշի Յահյա էֆենդի գերեզմանատանը:

Հակոբ Վարդովյանը դերասան է, ով թուրքական թատրոնի զարգացման մեջ կարևոր դեր է խաղացել: Ներկայացումները, որոնք թարգմանվել են ժամանակի առաջավոր գրողներ Էբուզզիա Թեֆիքի, տնօրեն Ալի Բեյի, Ռեջաիզադե Էքրեմի, Նամք Քեմալի, Ահմեդ Միդհատ Էֆենդիի կողմից և որոնք բեմադրվել են Վարդովյանի թատրոնում, նպաստել են թուրքական թատրոնի լեզվի զարգացմանը: Հասարակության լայն զանգվածները ծանոթացան Թեոդորոս Քասափի և Ահմեդ Վեֆիք փաշայի` Մոլիերի թարգմանությունների հետ: Նաև մուսուլման դերասաններին հասարակությանը ներկայացնելու ջանքեր գործադրեց: Հայտի դերասաններից Ահմեդ Ֆեհիմը, Ահմեդ Նեջիբը, Մուհթերեմ Էֆենդին, Մեհմեդ Յամըքը դասվում են թուրքական թատրոնի դերասանների շարքին: Քել Համիդի, Քավուքլու Համդիի, Իսմաիլ Հաքքի, Քյուչուք Իսմաիլի նման դերասան-իմպրովիզատորները դասվում են այն արվեստագետների շարքին, որոնք դուրս են եկել Գեդիկփաշա թատրոնից: Ստորև բերում ենք Հակոբ Վարդովյանի թատրոնում բեմադրված բազմաթիվ ներկայացումներից որոշները. «Լեյլա և Մեջնուն» (1869 թ.), «Բռնի ամուսնություն» (1869թ.), «Թոսուն աղա» (1870 թ.), «Այար Համզա» (1871 թ.), «Հայրենիք» (1873), «Ժլատ Համիդը» (1873 թ.), «Հայր Համիդը» (1874 թ.), «Տնօրենի վիճակը» (1875 թ.):

http://www.minidev.com/kulturler/kulturler_ermeni_mimar14.asp