Տեսարան Դերսիմից Օսմանեան թուրքիոյ իրաւայաջորդ հանրապետական կամ քեմալական Թուրքիոյ կողմէ ազգային փոքրամասնութիւններուն դէմ իրագործուած հաւաքական կոտորածներուն, ջարդերուն եւ ցեղային սպանդներուն մասին այսօրուան քաղաքակիրթ աշխարհը սակաւաթիւ աղբիւրներէ տեղեկութիւններ ունի միայն: Փոքր Ասիոյ դարաւոր բնիկ ժողովուրդներուն դէմ հանրապետական Թուրքիոյ գործադրած բռնարարքները առ այսօր կը մնան լռութեան ծածկոյթին տակ: 1920-ականներու հայկական Կիլիկիոյ բռնի հայաթափման, ասորիներու եւ պոնտացի…
Յոդուածներ
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Փաստաթուղթ
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՏՐԱՊԻԶՈՆԻ ՆԱՀԱՆԳՈՒՄ՝ ԸՍՏ ՕՍՄԱՆՅԱՆ «ԱԼԵՄԴԱՐ» ՕՐԱԹԵՐԹՈՒՄ ՏՊԱԳՐՎԱԾ ԴԱՏԱԿԱՆ ՎԱՎԵՐԱԳՐԵՐԻ*
ՄԵԼԻՆԵ ԱՆՈՒՄՅԱՆ Թուրքագետ Ինչպես հայտնի է, հայոց կոտորածների խնդիրը թուրքական ռազմական արտակարգ ատյանների կողմից քննվել է նաև՝ըստ Օսմանյան կայսրության շրջանների: Հոդվածն անդրադարձ է Տրապիզոնի դատավարությանը, որի ամբաստանագիրն ու դատական նիստերում լսված վկաների ցուցմունքները գիտական շրջանառության մեջ են դրվում առաջին անգամ: Տրապիզոնի հայ բնակչության տեղահանման ընթացքում կազմակերպված ջարդերը վկայվել են ոչ միայն հայ և օտար ականատեսների…
Արեւմտեան Հայաստանն այսօր, Յոդուածներ, Պատմութեան էջեր
ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆ
Հայկական 6 վիլայեթները 1995 թ. մայիսյան բարեփոխումների շրջանում Հայաստանի արեւմտյան հատվածի պայմանական անվանումը: Շրջանառության մեջ է մտել 367 – ից հետո, երբ Մեծ Հայքի թագավորությունը բաժանվել է Սասանյան Պարսկաստանի եւ Հռոմեական կայսրության միջեւ: Հետագայում Արևելյան Հռոմեական կամ Բյուզանդական կայսրության (ըստ հայկական աղբյուրների` Հունաց թագավորության) կազմավորումից հետո այն կոչվել է նաև բյուզանդական Հայաստան: Փոքր Հայքը (ընդգրկում…
Արեւմտեան Հայաստանն այսօր, Յոդուածներ
ՍԵՎՐԻ ՀԱՇՏՈՒԹՅԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐ
Հայաստանն ըստ Սեւրի դաշնագրի (10.08.1920թּ) եւ ԱՄՆ-ի նախագահ Վուդրո Վիլսոնի իրավարար վճռի Ստորագրվել է1920թ. օգոստոսի 10-ին Սևրում (Փարիզի մոտ), Թուրքիայի սուլթանական կառավարության և 1914-18թթ.առաջին համաշխահային պատերազմում հաղթած դաշնակից պետությունների (Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա, Իտալիա, Ճապոնիա, Բելգիա, Հունաստան, Լեհաստան, Պորտուգալիա, Ռումինիա, Հայաստան, Չեխոսլովակիա, Սերբերի, Խորվաթների և Սլովենների թագավորություն, Հեջազ) միջև: Հայաստանի հանրապետության անունից պայմանագիրը ստորագրել է Ավետիս Ահարոնյանը:…
Արեւմտահայերն այսօր, Յոդուածներ
ՊՈԼՍՈ ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՐԻԱՐՔԱՐԱՆԻ ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔԸ ԲՌՆԻ ԻՍԼԱՄԱՑՎԱԾ ՀԱՅԵՐԻ ԽՆԴՐԻՆ
Պատմական դեպքերի և զարգացումների արդյունքում 15-րդ դարում ստեղծված Կոստանդնուպոլսի Հայոց պատրիարքարանը, բացի հոգևոր-կրոնականից, ունեցել է և ունի նաև աշխարհիկ-քաղաքական գործառույթներ` կապված Թուրքիայում ապրող հայության հետ: Օսմանյան կայսրությունում և այնուհետև Թուրքիայի Հանրապետությունում բնակվող հայության տարբեր խնդիրների նկատմամբ պատրիարքարանի կեցվածքին և արած քայլերին զուգահեռ` հետաքրքիր է դիտարկել նաև նրա մոտեցումներն ու քաղաքականությունը հատկապես Հայոց ցեղասպանության ժամանակ բռնի…
Արեւմտահայերն այսօր, Մեր իրաւունքը, Յոդուածներ
Տիրապետության տակ գտնվող միլլեթից դեպի փոքրամասնական քաղաքացիություն
Վարչապետի ելույթներից մեկում նշված «ներքին ինքնություն-արտաքին ինքնություն» արտահայտություններն սկսեցին քննարկվել Թուրքիայի օրակարգում: Արվեցին տարբեր «ինքնությունների» բնորոշումներ: Ըստ ոմանց` մեր ինքնությունը որոշող տարրեր են գենետիկ ու սոցիոլոգիական երևույթները: Ըստ այդմ` Թուրքիայում կան 30-ից մինչև 70-ի հասնող ներքին ինքնություններ: Այլոց կարծիքով էլ` ինքնություն ասվածը քաղաքական, աշխարհագրական ու մշակութային համատեղելիությունն է: Հետևաբար` բոլորս էլ թուրքիացի ենք: Կան նաև…
Մեր իրաւունքը, Յոդուածներ
1942 թ. Ունեցվածքի հարկից մինչև 2002 թ. Թուրքիան
Ունեցվածքի հարկը ժողովրդի հարկադրումն է` ըստ ռասայական, կրոնական, դավանանքի տարբերությունների: 1942 թ. օգոստոսի 5-ին տվյալ ժամանակաշրջանի վարչապետ Շյուքրյու Սարաչօղլուն հետևյալն է ասում Թուրքիայի ազգային մեծ ժողովի իր ելույթում. «Մենք թուրք ենք, պանթուրքիստ ենք և միշտ պանթուրքիստ ենք մնալու: Պանթուրքիզմը մեզ համար ինչպես որ արյան հարց է, այնպես էլ` խղճի և մշակույթի խնդիր: Մենք ոչ թե…
Յոդուածներ, Նորութիւններ
Թուրքիայի բնակչությունը 2009 թ.
2009 թ. վերջին պետական վիճակագրական ինստիտուտը հանդես եկավ Թուրքիայի պաշտոնական բնակչության մասին հայտարարությամբ: 2009 թ. վերջին հայտնի դարձավ, որ Թուրքիայի բնակչությունը կազմում է 72 մլն. 561 հազար 312 մարդ: Բնակչության 36 մլն. 462 հազար 470-ը կազմում են տղամարդիկ, իսկ 36 մլն. 98 հազար 842-ը` կանայք: 2009 թ. բնակչության աճը կազմել է 14.5 տոկոս: 2009 թ.…
Կ.Պոլիս, Յոդուածներ
ՊՈԼՍԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ԱՐԴԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ
Բուն Հայաստանի սահմաններից դուրս գտնվող հայ համայնքների շարքում իր կարեւոր դերն է ունեցել պոլսահայ համայնքը, որն այսօր կանգնած է լրջագույն խնդիրների առաջ: Հարկ է նշել, որ Օսմանյան կայսրության տարբեր վայրերում գոյություն ունեցած հայկական համայնքներից Ցեղասպանությունից հետո գոյատեւեց միայն պոլսահայ համայնքը, որն էլ տարբեր տարիներին համալրվեց գավառներից եկած հայերի հաշվին: Իսկ Թուրքիայի գավառներում հայկական համայնքային կյանք…
Արեւմտահայերն այսօր, Յոդուածներ
Գաղտնի քրիստոնյաները, գաղտնի հրեաները փողոցների անկյուններում
Պարզվում է` քրիստոնյա ծագմամբ 21 դեկան ու ռեկտոր ունենք… Դրանց մեծ մասը հայկական արմատներ ունի… Նրանց տների գետնահարկերում գաղտնի զանգակատներ /փոքր եկեղեցիներ, պաշտամունքի սենյակներ/ կան… üniversitehaber.com կայքէջը փետրվարի 29-ին հանդես եկավ նման տեղեկությամբ: Մինչ այժմ բավականաչափ հոդվածներ եմ գրել Թուրքիայում բնակվող ծպտյալ քրիստոնյաների և հրեաների մասին: Օգտակար եմ համարում նախկինում իմ կողմից տրված տեղեկություններն այդ…
