43 (43) ՎԱՐԱԶԴԱՏ ՄԱՐՏԻՐՈՍԻ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԻ* ՊԱՏՄԱԾԸ ԾՆՎ. 1909 Թ. ՎԱՆ Ծնվել եմ Վան քաղաքի Այգեստաններում, Չաղլի փողանում։ Իմ մայրն ասում էր՝ ամեն աշուն մեկը կգլորեինք, այսինքն՝ մի զավակ կունենային։ Հայրս ու մայրս ունեին յոթը երեխա՝ չորս որդի, երեք դուստր։ Մենք ապրում էինք Չաղլի փողանում, նահապետական մի տան մեջ։ Փողոցի կողմում ապրում էր իմ Զատիկ…
Պոլսահայ նորագոյն բանաստեղծութեան հզօր թռիչքն այսօր ապահովում է նաեւ Զարեհ Խրախունու հարուստ ու շքեղ բանաստեղծութիւնը: Պոլսահայ բանաստեղծութեան զարգացումը ձգւում է Դուրեանից մինչեւ 20-30-ական թթ. (յատկապէս Համբարձում Զոհական, Եղիշէ Այվազեան, Գարուն Նաթանեան, Մկրտիչ Հաճեան, Եդուարդ Սիմքէշեան, Արմէնուհի Թէրզեան, որոնց, ի դէպ, յաջողուեց պահպանել յարաբերական դաշինք դասական բանաստեղծութեան եւ նորագոյն, ոչ-բանաստեղծական փնտռտուքների միջեւ), մինչեւ 60ականների կէսերը, երբ…
Սարո Տատյան «Նոթեր Օսմանյան Կայսրության ոչ մուսուլմանների պատմությունից» «Յեդիթեփե» հրատարակչություն Ստամբուլ 2011 թ. սեպտեմբեր ISBN: 978-605-4052-80-6 Կոնստանդնուպոլսի գրավումից հետո Մեհմեդ Ֆաթիհ սուլթանի հիմնած «Միլլեթների համակարգի» միջոցով Օսմանյան պետության ոչ մուսուլման հպատակները բազմաթիվ բնագավառներում առանձնացվեցին մուսուլմաններից` մինչև 1839 թ. Թանզիմաթի մասին ֆերմանի (հրովարտակի) հռչակումը: Թեև ոչ մուսուլմանները չէին նշանակվում ղեկավար պաշտոններում, սակայն հաճախ էին աշխատանքի մեջ…
Աբիդին Էգեն ծնվել է 1893 թ. Իզմիրում ուր և ստացել տարրական և միջնակարգ կրթությունը: 1913-ին գերազանց ավարտելով Ստամբուլի «Հալքալը» գյուղատնտեսական դպրոցը` սկսել է ուսուցչությամբ զբաղվել, սակայն հենց այդ ժամանակ էլ պայթել է Առաջին համաշխարհային պատերազմը, և նա անցել է զինվորական ծառայության: Առաջին աշխարհամարտի ընթացքում գրեթե անդադար օրագիր է պահել, որում կատարված նշումներն էլ ընդգրկվել են…
42 (42) ՍԱՐԳԻՍ ԲԱԴԱԼՅԱՆԻ ՊԱՏՄԱԾԸ ԾՆՎ. 1909 Թ. ՎԱՆ ՈՍՊԻՏԱԿ Գ. Մեր գյուղը Վանից վեց կիլոմետր հեռու էր։ Ես հիշում եմ, երբ մենք գյուղից դուրս եկանք ու գաղթի ճամփան բռնեցինք, Վանը արդեն գաղթել էր։ Երբ հասանք Վան, մենք միացանք վանեցիներին։ Իմ տատը և պապը մնացին մեր գյուղում, իրենց ունեցվածքից չբաժանվեցին։ Գիշերը քրդերը գալիս էին…
41 (41) ՍԻԼՎԱ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍԻ ԲՅՈՒԶԱՆԴՅԱՆԻ ՊԱՏՄԱԾԸ ԾՆՎ. 1908 Թ. ՎԱՆ Մեր ընտանիքը Վանում մշակույթի ընտանիք էր։ Ֆրանսիացիները եկել էին Վան՝ իրենց լեզուն տարածելու։ Պապս մեր տան մեջ մեկ սենյակ հատկացրել էր նրանց, որ պարապմունքներ անցկացնեն։ Եվ այդ դպրոցը կոչվում էր Բյուզանդյանների դպրոց։ Մենք շատ մեծ գրադարան ենք ունեցել, որը մշտապես հարստանում էր արտասահմանում տպագրված…
«Բելգե» հրատարակչությունը թուրքերենով լույս է ընծայել գերմանական «Դեր Շպիգել» հանդեսի արտաքին լրատվության ծառայության պետ Վոլֆ Գուստի «Գերմանական արխիվներ. Հայոց ցեղասպանությունը 1915-16 թթ.» գիրքը, որը հեղինակը կազմել է` հիմնվելով Գերմանիայի արտաքին գործերի նախարարության փաստաթղթերի վրա: Այդ մասին հաղորդում է թուրքական «Էթքին» լրատվական գործակալությունը: Աղբյուրի համաձայն` Առաջին աշխարհամարտում Թուրքիայի ամենամոտ դաշնակից Գերմանական կայսրության միսիոներները, ուսուցիչները, սպաներն ու…
40 (40) ՔԱՋԲԵՐՈՒՀԻ ԱՎԵՏԻՍԻ ՇԱՀԻՆՅԱՆԻ ՊԱՏՄԱԾԸ ԾՆՎ. 1908 Թ. ՎԱՆ Մեր երկիր Վանը շատ լավն էր։ Մենք ապրում էինք Չաղլի փողանում։ Էդ լավ փողոց էր, փողոցի ջուրը երկու կողմից գլգլալեն կհոսեր, կլցվեր ավազանի մեջ։ Ունեի չորս հորեղբայրներ, որոնք առանձին էին ապրում մեր բակում։ Ունեինք շատ անասուններ։ Հայրիկս և՛ դյուրգար էր, և՛ զինագործ։ Մեր ընտանիքը…
Հայտնի թուրք պատմաբան և լրագրող Այշե Հյուրը հեռախոսով հարցազրույց է տվել Հայաստանի Հանրային ռադիոյի «Հայրենիք-սփյուռք. Կամուրջ» ծրագրի խմբագիր Արփինե Ալավերդյանին և «Ակունք»-ի թղթակից, Հանրային ռադիոյի թուրքերեն հաղորդումների խմբագիր Մելինե Անումյանին: Հարցազրույցը ներակայացնում ենք ստորև: Արփինե Ալավերդյան-Ինչպե՞ս եք գնահատում այսօրվա թուրք-հայկական հարաբերությունները: Այշե Հյուր- Կարծում եմ, որ դրանք լավ վիճակում չեն գտնվում, որովհետև Թուրքիայի հայկական համայնքի…
39 (39) ԱԶՆԻՎ ԱՍԼԱՆՅԱՆԻ ՊԱՏՄԱԾԸ ԾՆՎ. 1908 Թ. ՎԱՆ, ԱՐՃԱԿ ՇՐՋ. ԽԱՌԱԿՈՆԻՍ Գ. Քյուրդ Սայիդը մեր տան երդիկից մտել էր, իմ պապին կապել էր սյունից և հորեղբորս սպանել էր։ Մյուս հորեղբայրս տեսել և սպանել էր քյուրդ Սայիդին։ Մերոնք ստիպված Մանդան գյուղից գաղթել էին Խառակոնիս։ Քանի որ քյուրդ լամուկները, եթե իմանային, կգային սրի կանցկացնեին մերոնց։…
