ԼԵՒՈՆ ՇԱՌՈՅԵԱՆ Չօպանեանի գուրգուրանքն ււ «Դիւցազնօրէն»-ի երեւումը Արշակ Չօպանեանն ալ մէկն էր այն մտաւորականներէն, որոնք ստիպողաբար թողուցին Պոլիսը ու Փարիզ հաստատուեցան: Հոս` Սենի ափին, երէց ու գուրգուրոտ եղբայրը պիտի դառնար ան Եւրոպա ապաստանած հայ ուսանողներուն: Առաւել եւս` ան մենտոր մը պիտի ըլլար գրական խմոր ունեցող սկսնակ ու խոստմնալից երիտասարդներուն համար: Իր սեփական հրատարակութիւնն եղող «Անահիտ» հանդէսը` ազգային-գրական-մշակութային բովանդակութեամբ, փարոսի մը դերը պիտի…
ԼԵՒՈՆ ՇԱՌՈՅԵԱՆ Է՜ր երբեմն, տասնամեակներ առաջ, Հայոց ցեղասպանութեան ապրիլեան ոգեկոչումի օրերուն անպայման կը յիշատակուէր Սիամանթոն` որպէս մէկը մեր նահատակ մեծ մտաւորականներէն, Դանիէլ Վարուժանի, Ռուբէն Սեւակի, Ռուբէն Զարդարեանի, Գրիգոր Զոհրապի, Երուխանի, Թլկատինցիի, Հրանդի եւ անոնց տարաբախտ սերնդակիցներուն շարքին: Տեղ մը, բեմէն կամ մամուլի էջերէն, անպայման կը լսէինք այս անունը կամ կը հանդիպէինք անոր դասական մէկ լուսանկարին,…
Ներկայումս Թուրքիայի Վան և Բիթլիս նահանգների միջև գտնվող Վանա լճի չորս կղզիներից մեկի՝ Ախթամարի Սուրբ Խաչ հայկական եկեղեցին 84-րդն է Թուրքիայի տարածքում գտնվող մշակութային կոթողների թվում, որոնք գրանցված են «UNESCO»-ի համաշխարահային մշակութային ժառանգության ցուցակում: Եկեղեցին կառուցվել է 915-921թթ-ին Բագրատունյաց թագավոր Գագիկ 1-ինի հրամանով՝ Սուրբ Խաչի մասունքը պահպանելու նպատակով: Մասունքը 7-րդ դարից հետո բերվել էր Վան՝ լինելով նախ Երուսաղեմում, ապա…
Թուրքիայի Հաթայի նահանգում գտնվող միակ հայկական գյուղի՝ Վաքըֆլըի Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցու հոգևորական Ավետիս Թաբաշյանը խոսել է օգոստոսի 13-ին «Մարիամ աստվածածնի վերափոխման» տոնի առթիվ եկեղեցում անցկացված տոնակատարության մասին: Թաբաշյանը նշել է, որ 2023-ին իրականացված տոնակատարությունը տարբերվել է նախորդներից և աչքի է ընկել ավելի քիչ խանդավառությամբ: Այս ամենը բացատրվել է 2023-ի փետրվարի 6-ին Թուրքիայում տեղի ունեցած ուժգին երկրաշարժով…
Անցյալ ամիս Թամար Գյուրջյանը Բեռլինի տեխնիկական համալսարանում հաջողությամբ պաշտպանեց «Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու/Քուրթուլուշ մզկիթի հարմարվողական վերաօգտագործման ուսումնասիրություն» վերնագրով թեզը: Այս թեզով Գյուրջյանը համապարփակ ուսումնասիրություն է իրականացրել Այնթափի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու վերափոխման վերաբերյալ։ ՛՛Parrhesia Kolektifi՛՛-ը հարցազրույց է իրականացրել Թամար Գյուրջյանի հետ նրա թեզի վերաբերյալ։ Նախ շնորհավորում եմ։ Սկսենք այս հարցից. ինչպե՞ս որոշեցիք ուսումնասիրություն իրականացնել Այնթափի եկեղեցու մասին:…
ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Շուշի ռուսական տիրապետութեան հաստատումէն ետք արագօրէն բարգաւաճեցաւ: Քաղաքին յատակագիծը պատրաստուեցաւ 1837¬ին եւ այդ հիմամբ Շուշի ընդարձակուեցաւ: Հետագային, 1855¬ի յատակագիծով քաղաքը աւելի ընդարձակուեցաւ ու բարեկարգուեցաւ: Շուշիի պարծանքը իր գեղակերտ եկեղեցիներն են: Ղազանչեցոց Սուրբ Ամենափրկիչը մայր տաճարն էր: Ագուլեցոց Սուրբ Աստուածածինը, նախքան Ղազանչեցոց եկեղեցւոյ կառուցումը եղած էր մայր տաճար: Ագուլեցոց եկեղեցիէն ետք կառուցուած էր Մեղրեցոց…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Յաջորդ երգը` «Դէպի Լիզպոն գնացին», որուն մտայղացումը, վերը ըսինք, Վաչէին է: Խօսք, երաժշտութիւն եւ մեկնաբանութիւն` նոյնպէս Վարդան Եսայեանին կը պատկանի: Վարդան այս երգն ալ հրապարակած է 1984-ին: «Դէպի Լիզպոն գնացին» երգին երաժշտութեան մեղեդին քնարական է` որպէս ժողովրդական ոճ, կը զատորոշուի ինքնուրոյն յուզական արտայայտչութեան մեղեդիով: Սակայն Վարդանի իւրայատուկ ձայնը իր բոլոր երգերուն մէջ յուզականութենէ…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Իրերայաջորդ երգերու մտայղացումը կը պատկանի Լիզպոնի գործողութեան նահատակներէն Վաչէին: Արդ, երկու երգերու մասին նախ խիստ կարեւոր է նկարագրել, թէ այս երգերը ինչպէ՛ս ծնունդ առած են, ի՛նչ էին անոնց դրդապատճառները: Այս մասին դիմեցինք Վաչէ Տաղլեանի եղբօր` Ժագ Տաղլեանին: Ժագին հետ մեր ունեցած զրոյցին ընթացքին երեւան կու գայ, որ Մասիսին ծնրադրած հինգ հայրենապաշտներէն Վաչէն իր…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ «Յուշարձան Լիզպոնի նահատակներուն» խորագրուած երգին հեղինակն է հայ ազգագրական եւ փոփ երգիչ-ստեղծագործող հայրենի արուեստագէտ Ռուստամ Գէորգեանը (Մրէ): Մրէ ծնած է 3 նոյեմբեր 1980-ին, Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզի Մարտունի քաղաքը: Յաճախած է Գեղհովիտի Ալեքսանդր Միասնիկեանի անուան դպրոցը: 1998-2000 թուականներուն ծառայած է Արցախի Հադրութ քաղաքին մէջ: 2004-ին բնակութիւն հաստատած է Էջմիածին: Ան գրած եւ գործիքաւորած է…
Յովհաննէս ԶատիկեանՊատմաբան 1894-96 թուականներուն Համիտեան ջարդերէն ետք ստեղծուեցաւ ազատագրական պայքարի վայրէջքի վտանգ, եւ կարեւորութիւն կը տրուէր ժողովուրդի ոգին բարձրացնող հերոսական քայլերուն, որոնցմով պայմանաւորուած էր նաեւ Խանասորի արշաւանքը:Մեծ հայդուկը՝ Նիկոլ Դումանը, ճիշդ այս մտահոգութիւնները նկատի ունէր, երբ կը պնդէր համարձակ գործողութեան անհրաժեշտութիւնը: Արշաւանքէն առաջ այս մասին ըսած է. «Տղերք ջան, մենք կ“ընկնենք ազատութեան սրբազան կռուում եւ…
