Արեւմտեան Հայաստանն այսօր

Թուրքիայի՝ ոչնչացման եզրին գտնվող եկեղեցիները փրկության կարոտ են

Դենիզ Քըլըչ Աղթամար եկեղեցին, որ կառուցվել է 921 թ․ Վանա լճի Աղթամար կղզում և մինչև 20-րդ դարի սկիզբ ծառայել որպես նշանավոր հոգևոր կենտրոն, վերականգնվել և կրկին բացվել է ծիսակատարության համար։ Այնուամենայնիվ, Թուրքիայում ավերակ վիճակում են գտնվում բազմաթիվ մշակութային ժառանգություններ։ Վանի Կարմիրակ վանքը և Սուրբ Թովմաս եկեղեցին փրկության կարոտ կառույցներից են։ Եկեղեցու նշանակության մասին հարցրեցինք Սերքան…

Երզնկայի Դերջան գավառի Ապրանք վանքի ներկայիս վիճակը (լուսանկարներ)

Երզնկայի Դերջան գավառում կառուցված Ապրանք վանքը թողնված է ճակատագրի քմահաճույքին։ Այդ մասին, Akunq.net/am-ի փոխանցմամբ, ահազանգում է թուրքական «Aydınlık» լրատվակայքը։ Աղբյուրի համաձայն՝ եկեղեցու մուտքի դռան վրա նշված է, որ այն կառուցվել է 1854 թվականին։ Թուրքական լրատվամիջոցը շեշտում է նաև ճարտարապետական առումով եկեղեցու արժեքավոր լինելու մասին և հայտնում, որ չնայած գանձագողերի ավերածություններին՝ եկեղեցին և կից մատուռը կարողացել…

Միլտանօղլուի հետ հայ մշակոյթի հետքեր

Ճարտա­րապետ Զա­քարիա Միլ­տա­նօղ­լու 3 Նո­յեմ­բեր հինգշաբ­թի երե­կոյ Փան­կալթըի «Նոս­թալժի» գրա­խանու­թ-սրճա­րանի մէջ հան­դէս եկաւ բա­նախօ­սու­թիւնով մը, որուն խո­րագիրն էր «Անա­թոլիայի մէջ հա­յոց մշա­կու­թա­յին հետ­քե­րը»։ Միլ­տա­նօղ­լու իր զե­կոյ­ցին սկսաւ նախ բնու­թագրե­լով խո­րագ­րի երեք բա­ղադ­րիչնե­րը՝ Անա­թոլիա, հայ եւ մշա­կոյթ։ Հաս­տա­տեց Անա­թոլիա աշ­խա­րահագ­րա­կան ըն­կա­լու­մի սահ­մաննե­րը, թէ պատ­մա­կան եւ թէ այժմէական հա­մոզումնե­րու տե­սան­կիւնէն։ Ան­ցեալին Անա­թոլիա եզրը Հռո­մէն դէ­պի արե­ւել­քի իմաս­տով…

Դիարբեքիրում նաև հայերեն հրատարակված պատմական ամսագրերի  ցուցահանդես է բացվել

Դիարբեքիրի Սուր շրջանում պատմական ամսագրերին նվիրված ցուցահանդես է բացվել։ «Հիշողություն՝ Դիարբեքիր․ օսմանյան շրջանից մինչ այժմ Դիարբեքիրում տպագրված պարբերականները» խորագիրը կրող սույն ցուցահանդեսի հեղինակը բանաստեղծ Ահմեդ Չաքմաքն է։ Այդ մասին հայտնում է www.akunq.net/am-ը՝ հիմնվելով «Դուվար» թուրքական լրատվամիջոցի տեղեկության վրա։ Աղբյուրի փոխանցմամբ՝ ցուցահանդեսի հեղինակը ներկաներին և լրագրողներին հայտնել է, որ ցուցահանդեսը իր՝ շուրջ 20-ամյա գործունեության արդյունք է։…

Տիյարպաքըրի Սուրբ Կիրակոս եկեղեցւոյ Ծխական Խորհուրդի ընտրութեան թեկնածուները Պատրիարքարան այցելեցին

Ն.Ա.Տ. Սահակ Բ. Սրբազան Պատրիարք Հայրը 9 նոյեմբեր 2022, չորեքշաբթի, ժամը 15.00-ինընդունեց Տիյարպաքըրի Սուրբ Կիրակոս Եկեղեցւոյ ծխական խորհուրդի ընտրութեան թեկնածուները, գլխաւորութեամբ՝ Վարդգէս Էրկուն Այըքի, որ ատենապետն է ներկայ ծխականխորհուրդի։ Նորին Ամենապատուութիւնը ողջունեց այցելուներու ներկայութիւնը եւ գոհունակութեամբ տեղեկացաւ, թէ տեղացի եւ օտար այցելուներ ջերմ հետաքրքրութիւն կը ցուցաբերէին վերանորոգուլեով բարեզարդուած Սուրբ Կիրակոս Եկեղեցւոյ նկատմամբ։ Վարդգէս Էրկուն Այըք ներկայացուց թեկնածուներու ցանկը եւ յայտնեց, թէ բոլորը խոստացած էին իրենց կարելին ի գործ դնել եկեղեցւոյ պայծառութեան համար։ Ծանօթ է, թէ այս ծխական խորհուրդը նաեւ իր պատասխանատուութեան ներքեւ ունի քաղաքի Սուրբ Սարգիս Եկեղեցին, որներկայիս կը գտնուի անմխիթար վիճակի մէջ։ Վարդգէս Էրկուն Այըք յայտնեց, թէ կարելիութիւններ կ՚որոնուէին քաղաքի հայկական այս կառոյցը ներկայանալի վիճակի բերելու համար եւ յիշեց, թէ նախորդ Կուսակալ Միւնիր Քարալօղլուի շրջանին վերակառուցման կապակցութեամբ յատակագիծերը ու տեղեկագիրները պատրաստուած էին Կուսակալութեան միջոցներով։ Նորին Ամենապատուութիւնը ըրաւ հայրական թելադրութիւններ եւ գնահատեց իրենց նախանձախնդիր կեցուածքը եւ մաղթեց որ յարմար միջոցները կարելի կ՚ըլլար ստեղծել այս աղօթատեղին եւս բարեզարդեալ վիճակով պահպանելու համար։ Ներկեներ իրենց որդիական ակնածանքը յայտնեցին Նորին Ամենապատուութեան, որ հայրական մերձեցումով ընդունած էրզիրենք։ Ընդունելութեան աւարտին Սրբազան Պատրիարք Հայրը իր օրհնութիւնը տուաւ թեկնածուներուն, յաջողութիւն մաղթեց իրենց ընտրական շրջանի գործունէութեանց մէջ։ Ծխական Խորհուրդի ընտրութիւնը տեղի պիտի ունենայ 24 Դեկտեմբեր 2022ին Տիյարպաքըրի Սուրբ Կիրակոս, Գումգաբուի Աթոռանիստ Մայր, Սկիւտարի Սուրբ Կարապետ եւ Եշիլգիւղի ՍուրբՍտեփանոս եկեղեցիներու շրջափակներուն մէջ դրուած սնտուկներու շուրջ։  https://www.facebook.com/TRHayBad 

Համամարդկային հարազատութիւն (Գ)

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ Ինչպէս որ Մար­տին եր­թա­լու հա­մար հար­կադրո­ւած էինք նախ Ամի­տա այ­ցե­լել, նոյ­նը պա­տահե­ցաւ ետ­դարձի ճա­նապար­հին։ Այսպէս եր­կուշաբ­թի երե­կոյեան հա­սանք այն նոյն հիւ­րա­նոցը, ուր իջե­ւանած էինք նախ­քան Մար­տին մեկ­նիլ։ Ետ­դարձի ճամ­բու ըն­թացքին այ­ցե­լած էինք նաեւ «Պէ­յազ­սու» անուն զբօ­սավայ­րը, ուր ան­գամ մը եւս առի­թը ու­նե­ցանք Մեր­ձա­ւոր արե­ւել­քի յա­տուկ կեն­ցա­ղը ապ­րե­լու։ Փո­խանակ աթոռ­նե­րու, այ­ցե­լու­ներ այստեղ կը հանգստա­նան…

Որտե՞ղ է Գագիկ Ա-ն

Արիս Նալջը Սոցցանցերում ժամանակ առ ժամանակ շրջանառվում է 1994 թ. արված մի լուսանկար։ Կարսում գտնվող հայկական պատմական Անի քաղաքի հայտնի Բագրատունի Գագիկ Ա թագավորի առասպելական բազկի լուսանկարն է։ Այսօր ձեզ կպատմեմ Գագիկ Առաջինի ու նրա անսովոր արձանի պատմությունը, որը օրակարգից հեռու է, պատմությանը մոտ, բայց միաժամանակ՝ արդիական: Չկա մեկը, ով չգիտի Անի քաղաքը։ Չնայած նրանց,…

Համամարդկային հարազատութիւն (Բ)

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ Ամիտա­յի մեր առա­­ջին գի­­շերը աւար­­տած էր «Համ­­րա­­­վատ» զբօ­­սայ­­գիի մէջ ընթրի­­քով։ Կի­­րար­­կե­­­ցինք նա­­խա­­­­պէս ճշդո­­­ւած ծրա­­­գիրը եւ յա­­­ջորդ օր մեր­­­ժե­­­­­­­լով հիւ­­­րա­­­­­­­նոցի նա­­­խաճա­­­շը փու­­­թա­­­­­­­ցինք պատ­­­մա­­­­­­­կան Հա­­­սան փա­­­շա խա­­­նը, որ ծա­­­նօթ է տե­­­ղական խո­­­հանո­­­ցի յա­­­տուկ նա­­­խաճա­­­շի սպա­­­սար­­­կութեամբ։ Սա­­­կայն պար­­­տինք նշել թէ այս որո­­­շու­­­մը այնքան ալ տե­­­ղին չէր եղած, տրո­­­ւած ըլ­­­լա­­­­­­­լով որ ամ­­­բողջո­­­վին զբօ­­­սաշրջա­­­կան արա­­­րողա­­­կար­­­գի մը վե­­­րածո­­­ւած այդ…

«Թաղամասերը վերացել են, եկեղեցիները՝ ոչնչացվել»

Իշխան Էրդինչ Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության (HDP) պատգամավոր Կարո Փայլանը Անատոլիայում (Արևմտյան Հայաստանում-Ակունքի խմբ․) շարունակում է իր մշակութային ժառանգության շրջագայություններն ու ուսումնասիրությունները։ Փայլանը, ով մոտիկից ուսումնասիրել է Վանի, Մուշի եւ Բիթլիսի (Բաղեշի-Ակունքի խմբ․) եկեղեցիներն ու վանքերը, անհետացման վտանգի տակ գտնվող հուշարձանների համար ահազանգել է Մշակույթի եւ զբոսաշրջության նախարարություն։ Դիարբեքիրում նմանատիպ ճամփորդություն կատարած Փայլանն իր դիտարկումներով կիսվել…

Դերսիմի հայկական բերդը բնակեցված է եղել առնվազն Երկաթի դարի ժամանակաշրջանում

Դերսիմի Խոզաթ գավառում գտնվող Գյավուր բերդում կատարված հնագիտական պեղումները ցույց են տվել, որ ամրոցը բնակեցված է եղել դեռևս Երկաթի դարի ժամանակաշրջանում։ Այդ մասին, www.akunq.net/am-ի փոխանցմամբ, հայտնում է թուրքական «Միլլիյեթ» պարբերականը։ Դերսիմի (պաշտոնական անվանումը՝ Թունջելի) Խոզաթ գավառում իրականացված պեղումների արդյունքում Գյավուր բերդ տանող ճանապարհին 2 մ 80 սմ-ի հասնող բերդապարիսպներ են հայտնաբերվել։ Այդ պարիսպները, ինչպես նաև…