Փոքրամասնութիւնները Թուրքիոյ մէջ

Թուրք սերժանտը սարսափելի մանրամասներ է հայտնում Դերսիմի ալևիների և հայերի կոտորածի մասին

Հարութ Սասունյան«Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ Թուրք սերժանտ Ալի Օզը, որը մասնակցել է հազարավոր ալևի քրդերի ու հայերի կոտորածին Թուրքիայի Դերսիմի շրջանում 1937-38 թվականներին, ցնցող խոստովանություն է գրել այդ սպանություններում իր դերակատարության մասին։ Չափազանց վրդովվեցուցիչ է կարդալ սպանությունների մասին զարհուրելի մանրամասները։ Օզի նամակի աղբյուրը Հասան Սալթըքի արխիվն է․ նա Kalan Music-ի հիմնադիրն էր, որը ստեղծել է…

Հայ թեկնածուների խնդիրը

Էդվարդ Տանձիկյան Հրապարակվել է մայիսի 14-ին կայանալիք նախագահական և խորհրդարանական ընտրությունների թեկնածուների ցանկը։ Ցուցակների վերաբերյալ քննարկումներ, քննադատություններ կան։ Այս հոդվածով մտադիր չեմ ընդգրկվել ընդհանուր քննադատությունների ու քննարկումների մեջ։ Այս փուլում առավել անհրաժեշտ է կենտրոնանալ հայ կամ փոքրամասնության թեկնածուների խնդրի վրա։ 2015 թ․ ընտրություններից հետո ԺԺԿ-ից, ԱԶԿ-ից և ԺՀԿ-ից երեք հայ պատգամավորներ ընտրվեցին։ Բազմակուսակցական կյանքում առաջին…

Հարցազրոյց՝ արաբներու 1915-ի մասին

ԵԴՈՒԱՐԴ ՏԱՆՁԻԿԵԱՆ Ե.Տ.- Գի­­տենք որ ցե­­ղաս­­պա­­­նու­­թեան կա­­րեւոր մէկ մա­­սը իրա­­կանա­­ցած է արա­­բական եր­­կիրնե­­րու մէջ։ Սա­­կայն նիւ­­թի այս երե­­սակը բա­­ւակա­­նին չէ ու­­սումնա­­սիրո­­ւած։ Դուն ո՞ր հե­­տաքրքրու­­թիւնով այս նիւ­­թը մշա­­կեցիր։ Է.Տ.- 2015-ին երբ «Ակօս» կ՚աշ­­խա­­­տէի, հան­­դի­­­պած էի Ֆայզ Ալ Խու­­սէ­­­յինի ցե­­ղաս­­պա­­­նու­­թեան մա­­սին մէկ ու­­սումնա­­սիրու­­թեան։ Ար­­դեօք ին­­չո՞ւ նման գիրք մը գրած էր։ Ան կը պատ­­մէր արա­­բական երկրի մէջ ցե­­ղաս­­պա­­­նու­­թեան գոր­­ծադրման…

Աբդուլլահ Դեմիրբաշը Վատիկանում հանդիպել է Հռոմի Պապի հետ

Դիարբեքիրի Սուր շրջանի նախկին քաղաքապետ, Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության (HDP) անդամ Աբդուլլահ Դեմիրբաշը Վատիկանում հանդիպել է Հռոմի Պապ Ֆրանցիսկոս Առաջինի հետ։ Հանդիպումը կայացել է Աբդուլլահ Դեմիրբաշի խնդրանքով։ Այդ մասին, Akunq.net-ի փոխանցմամբ, հայտնում են քրդական լրատվամիջոցները։ Աղբյուրի համաձայն՝ Դեմիրբաշը Հռոմի Պապին խնդրել է աղոթել քրդական հարցի խաղաղ կարգավորման համար և նրան մի քրդական ստեղծագործություն նվիրել։ Բացի այդ,…

Ժողովրդագրական փոփոխություն․ Էրդողանի իշխանությունը փորձում է իր օգտին ծառայեցնել երկրաշարժի ծանր հետևանքները

Էրդողանի իշխանությունը ամեն կերպ փորձում է իր օգտին ծառայեցնել այս տարվա փետրվար ամսին տեղի ունեցած ուժգին երկրաշարժերի ծանր հետևանքները․ այսպես՝ մասնավորապես ծայրամասային Հաթայ նահանգում, որտեղ մեծ թիվ են կազմում նաև ալևի կամ սուննի արաբները, Թուրքիայի իշխանությունը «վերակառուցման» անվան տակ մտադիր է «բնակչության ժողովրդագրական ճարտարապետություն» իրականացնել։ Այդ մասին, Akunq.net-ի փոխանցմամբ, ահազանգում է «Էվրենսել» պարբերականի սյունակագիր Յուսուֆ…

1938 թվականին Թուրքիան նացիստական Գերմանիայից թունավոր գազ է գնել՝ քուրդ ալևիներին և հայերին սպանելու համար

Հարութ Սասունյան«Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ Կալիֆորնիայի համալսարանի (UCLA) պրոֆեսոր Թաներ Աքչամը 2023 թվականի մարտի 31-ին Ստամբուլի հայկական «Ակօս» թերթում թուրքերեն բացահայտող հոդված է գրել` թուրքական կառավարության կողմից 1938 թվականին Թուրքիայի արևելյան նահանգ Դերսիմում տասնյակ հազարավոր փոքրամասնությունների դաժան կոտորածի վերաբերյալ: Հոդվածը վերնագրված էր՝ «[Նախագահ] Մուստաֆա Քեմալը և [վարչապետ] Իսմեթ Ինոնուն հրամայել են թունավոր գազ օգտագործել Դերսիմի…

Դերսիմի կոտորածի ժամանակ թունավոր գազ օգտագործելու հրամանը ստացվել է Մուստաֆա Քեմալից եւ Իսմեթ Ինյոնյուից

Թաներ Աքչամը կարողացել է ձեռք բերել Դերսիմի կոտորածի ժամանակաշրջանից մի կարևոր փաստաթուղթ՝ տվյալ ժամանակաշրջանի ներքին գործերի նախարար Շյուքրյու Քայայի նամակը, որն ուղարկվել է հրամանատար Աբդուլլահ Ալփդողանին։ Նամակի համաձայն՝ թունավոր գազի հրամանն ստացվել է այդ ժամանակաշրջանի հանրապետության նախագահ Մուստաֆա Քեմալ Աթաթյուրքից և վարչապետ Իսմեթ Ինյոնյուից։ Բացի այդ, Քայան նամակում ասում է․ «Բոլոր ավազակներին քարանձավներում թաղի՛ր, այնպե՜ս…

Քրդական դիմադրությունը ըստ ՀՅԴ օրգան «Յառաջ» թերթի

Սաիթ Չեթինօղլու Հանրապետության պատմության՝ 20-ականների առաջին կեսից սկսվող մինչև 30-ականների վերջ ընկած երկար շրջանը ինչ-որ իմաստով քրդերի հետ թուրքական պետության թեժ ու արյունալի պատերազմի պատմությունն է։ Պատերազմի ու դիմադրության այս երկար ժամանակաշրջանում քրդերը ներսից ու դրսից բարեկամներ ու աջակցություն չեն ունեցել: Երկրի ներսում գտնվողները դիմադրությունը որակեցին որպես հանրապետության դեմ «ռեակցիոն շարժում»։ Դրսում գտնվողներն էլ նոր…

Ամետսփոր, Հրէից վարժարան, Հայաստան Թուրքիա մրցումը

ԱՐԻՍ ՆԱԼՃԸ Ցեղապաշ­տութիւ­նը հա­մատա­րած է։ Շատ շուտ հան­գե­ցաւ Ամետսփո­րի մրցու­մով բռնկած բո­ցը, ար­ժա­նի կեր­պով առանց քննար­կե­լու։ Մար­զի­կի տե­սանե­լիու­թիւնը կա­րեւոր ազ­դակ մըն է հա­սարա­կական կեան­քի մէջ։ Չեմ գի­տեր թէ ու­րիշ եր­կիրնե­րէ ներս սփոր­տա­յին հան­դի­պու­մի մը ըն­թացքին յաղ­թա­նակի կամ պար­տութեան հո­գեբա­նու­թիւնը այսքան կա­րեւոր հե­տեւանքներ կ՚ու­նեանա՞յ։ Թուրքիոյ մէջ կ՚ու­նե­նայ։ Կրնայ չա­փազան­ցութիւն թո­ւիլ եթէ Թո­փալ Օս­մա­նի կամ Եէշի­լի նման…

Ընտրություններին ընդառաջ

Մահիր Օզքան Թուրքիայում համարյա բոլոր ընտրություններին մոտենում ենք այն զգացողությամբ, ասես մի մեծ ճամփաբաժանի վրա ենք՝ «սա ճակատագրական ընտրություն է», «կամրջից առաջ վերջին ելքն է», «կենաց-մահու ընտրություն է», «գալիք դարը որոշող ընտրություններ են» և այլ արտահայտություններով։ Առաջիկա ընտրությունների համար էլ է նույն մթնոլորտը տիրում։ Փաստացի այս անգամ, քանի որ նախագահական համակարգը պահանջում է 50+1 տոկոս…