Կորճայք. Մեծ Հայքի վեցերորդ նահանգը, Արևելյան Խաբուր և Մեծ Զավ գետերի վերին հոսանքների շրջանում։ Արևելքից ձգվում էր մինչև Զագրոսի լեռնաշղթան, արևմուտքից՝ Տիգրիս գետը։ Հարավից սահմանակից էր Ադիբենեին (Ասորեստան), արևմուտքից՝ Հայոց Միջագետք, հյուսիս–արևմուտքից՝ Աղձնիք, հյուսիսից՝ Մոկք և Վասպուրական, արևելքից՝ Նոր Շիրական (Պարսկահայք) նահանգներին։ Ըստ VIIդ. հայկական «Աշխարհացույց»–ի, Կորճայքը բաղկացած էր 11 գավառից։ Աղբյուրներում Կորճայքը հաճախ…
Մեծ Հայքի նահանգներ
Մեծ Հայքի նահանգներ
Մոկք
Մոկք. նահանգ Մեծ Հաքում` համանուն կենտրոնով։ Հյուսիսից և արևելքից սահմանակցում էր Վասպուրականի, արևմուտքից՝ Աղձնիքին, հարավից՝ Կորճայքին։ Մոկքը ուներ հետևյալ գավառները. Իշայր, Մյուս Իշայր, Իշոց, Առվենից ձոր, Միջա, Մոկք Առանձնակ, Արգաստովիտ և Ջերմաձոր։ Մ.թ.ա. IXդ. Մոկքի տարածքն ընդգրկվել է Ուրարտու պետության, մ.թ.ա. VIդ. սկզբից՝ Երվանդունիների թագավորության կազմի մեջ։ Մովսես Խորենացու հավաստմամբ` Հայոց թագավոր Վաղարշակը Մոկքում…
Մեծ Հայքի նահանգներ
Ուտիք
Ուտիք. Մեծ Հայքի տասներկուերորդ նահանգը։ Արևմուտքում սահմանակցել է Գուգարք, հյուսիս–արևմուտքում՝ Այրարատ և Սյունիք, հարավ–արևմուտքում՝ Արցախ, հարավում՝ Փայտակարան նահանգներին։ Մ.թ.ա. VIIIդ. 1–ին կեսին Սարդուրի Բ–ի ուրարտական զորքերը մուտք են գործում Ուտիք, իսկ նույն դարի 2–րդ կեսին Ռուսա Ա–ն նահանգը միացրել է Ուրարտական պետությանը։ Մ.թ.ա. VIդ. Ուրարտուի անկումից հետո Ուտիքը մտել է Երվանդունիների Հայկական թագավորության մեջ,…
Մեծ Հայքի նահանգներ
Պարսկահայք
Պարսկահայք. նահանգ Մեծ Հայքում։ Ընդգրկել է Կապուտան լճի հյուսիսային և արևմտյան առափնյա շրջանները։ Սահմանակից էր Կորճայք և Վասպուրական նահանգներին։ Արտաշեսյանների և Արշակունիների թագավորության օրով կազմել է Նոր Շիրական բդեշխության հիմնական մասը։ Մեծ Հայքի 385 թ. բաժանումից և Նոր Շիրականը Սասանյան Պարսկաստանին միացվելուց հետո այդ տարածքը կոչվել է Պարսկահայք։ Պարսկահայքը կազմված էր 9 գավառից. Կուռիճան, Մարի,…
Մեծ Հայքի նահանգներ
Սյունիք
Սյունիք. Մեծ Հայքի իններորդ նահանգը։ Արևմուտքում և հյուսիս–արևմուտքում սահմանակցում էր Այրարատին, հյուսիս–արևելքում և արևելքում՝ Արցախին, հարավում և հարավ–արևելքում՝ Վասպուրականին։ Սյունիքի գավառներն են՝ Երնջակը, Ճահուկը, Վայոց Ձորը, Գեղարքունիքը, Սոդքը, Աղահեճքը, Ծղուկը, Հաբանդը, Բաղքը, Չորքը, Արևիքը, Կովսականը Մ.թ.ա. I հազարամյակում Սյունիքի տարածքում բնակվել են բազմաթիվ ցեղեր, որոնք մ.թ.ա.VIIIդ. սկզբից աստիճանաբար ներառվել են Ուրարտու պետության քաղաքական ազդեցության…
Մեծ Հայքի նահանգներ
Վասպուրական
Վասպուրական. նահանգ Մեծ Հայքում. Հյուսիսից սահմանակից էր Այրարատ, հյուսիս – արեւելքից, Սյունիք, արեւելքից, Փայտակարան եւ Պարսկահայք, հարավից, Կորճայք, Մոկք եւ Աղձնիք, արեւմուտքից, Տուրուբերան նահանգներին. Ընդգրկում էր 35 գավառ. Մ.թ.ա. IX դարից Վասպուրականի տարածքը մտել է Ուրարտու պետության մեջ, ունեցել է զարգացած արհեստագործություն եւ երկրագործություն. Մ.թ.ա. VI դարից Վասպուրականի ամբողջ տարածքը մտել է Երվանդունի, մ.թ.ա.…
Մեծ Հայքի նահանգներ
Տայք
Տայք. Մեծ Հայքի 14 – րդ նահանգը. Հյուսիսից սահմանակից էր Եգերք եւ Խաղտիք երկրներին, հյուսիս – արեւելքից, Գուգարք, արեւելքից եւ հարավից, Այրարատ, հարավ – արեւմուտքից եւ արեւմուտքից, Բարձր Հայք նահանգներին. Տայքը վառչականորեն բաժանվում էր 8 գավառի, Կող, Բերդաց Փոր, Պարտիզաց Փոր, Ճակք, Բոխա, Ոքաղե, Ազորդաց Փոր եւ Ասեաց Փոր. Մինչեւ III դ. Տայքը եղել է…
Մեծ Հայքի նահանգներ
Տուրուբերան
Տուրուբերան կամ Տաւրուբերան (Կողմն Տարաւնոյ, Տարոնոյ աշխարհ, Տաւրոյ բերան) – Մեծ Հայքի չորրորդ նահանգը. Արեւմուտքից սահմանակից էր Ծոփք եւ Բարձր Հայք, հյուսիսից, Այրարատ, արեւելքից, Վասպուրական, հարավից, Մոկք եւ Աղձնիք նահանգներին. Տուրուբերանի բնական սահմաններն արեւմուտքում կազմում էին Բյուրակն – Մնձուրյան լեռնաշղթայի արեւելյան հատվածից սկսվող եւ դեպի հարավ տարածվող Սերոկի լեռները, հյուսիսում, Հայկական Պար եւ Շարիանի լեռնաշղթաները,…
Մեծ Հայքի նահանգներ
Փայտակարան
Փայտակարան. Մեծ Հայքի տասնմեկերորդ նահանգը։ Հյուսիս–արևմուտքից սահմանակից էր Սյունիք, Արցախ և Ուտիք, արևմուտքից՝ Վասպուրական նահանգներին։ Փայտակարանի գավառներն են՝ Հրաքոտ–Պերոժը, Վարդանակերտը, Յոթնփորակյան Բագինքը, Քոեկյանը, Ռոտ–ի–Բաղան, Առոսը, Պիճանը, Հանին, Աթշի–Բագավանը, Սպանդարան Պերոժը, Որմիզդպերոժը, Ալևանը։ Որպես Մեծ Հայքի թագավորության ծայր արևելյան նահանգ` Փայտակարանը ռազմաքաղաքական մեծ կարևորություն է ստացել հյուսիսային կովկասյան լեռնականների դեմ մղվող պայքարում։ Քրիստոնեությունը պետական կրոն…
