Այշե Հյուր Մուստաֆա Քեմալը 1920 թ. ապրիլի 24-ին ասել էր. «Ես չեմ ուզում անդրադառնալ Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկզբնական էջերին: Արդեն իսկ այն, ինչի մասին խոսում են դաշնակից պետությունները, անցյալում մնացած ամոթալի արարք է, ստորություն»: Ինձ դուր չի գալիս անընդհատ նույն թեմաների շուրջ դեգերելը, բայց այս հոդվածն անհրաժեշտ դարձավ անցյալ շաբաթվա հոդվածիս վերաբերյալ ընթերցողներից ստացված նամակների…
Պատմութեան էջեր
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Հայ հերոսը, որին Թուրքիան նախընտրում է մոռանալ. The Independent
The Independent-ի հոդվածագիր Ռոբերտ Ֆիսկն անդրադարձել է 1915 թվականի Գալիպոլիի պատերազմի հերոս Սարգիս Թորոսյանին ու թուրքական պետության քայլերին` ցեխ նետելու հայազգի հերոսի հիշատակին: «Հայ հերոսը, որին Թուրքիան նախընտրում է մոռանալ» վերտառությամբ հոդվածում հեղինակը ներկայացնում է օսմանյան բանակի կապիտան Թորոսյանին և նրա նկատմամբ թուրքական պետության վերաբերմունքը: «Թուրքիան պատրաստվում է 2015 թվականին նշել Գալիպոլիի ճակատամարտի 100-րդ տարին`…
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
1909 թ. Ադանայում սպանեցին արդարությունը
Սաիթ Չեթինօղլու Արսլանյանի խոսքերում անընդհատ արդարության փնտրտուք կար: Ցանկանում էր արդարության դատաստանի առաջ կանգնեցնել նրանց, ովքեր պատասխանատվություն էին կրում Կիլիկիայի այս ոճրագործությունների համար. «Խիղճ ունեցող յուրաքանչյուրը հույս ունի և ցանկանում է, որ Ադանան և նրա կազմում եղած բնակավայրերը ավերակների վերածելու, հազարավոր անմեղ մարդկանց դաժանաբար սպանությունների և այս մեծ ոճրագործությունների պատասխանատուներին հանձնել արդարադատության ճիրանները»: Սակայն կասկածում…
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Օսմանյան կայսրությունում 1890-ական թթ. կեսերին հայերի կոտորածների գիտական գնահատականը
ՌՈՒԲԵՆ ՍԱՖՐԱՍՏՅԱՆ Թուրքագետ, ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության քաղաքականության առաջին փուլն ընդգրկում է 19-րդ դարի 90-ական թթ. կեսերը: Այդ քաղաքականության նախապատրաստումը սկիզբ առավ Բեռլինի համաժողովում Հայկական հարցի միջազգայնացումից հետո, երբ Արևմտյան Հայաստանում բարենորոգումների խնդիրը դարձավ ժամանակի կարևոր միջազգային խնդիրներից մեկը: Այդ շրջանի կայրության ղեկավարները և առաջին հերթին ինքը` սուլթան Աբդուլ Համիդ Երկրորդը,…
Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր, Փոքրամասնութիւնները Թուրքիոյ մէջ
Օսմանեան ժամանակաշրջանին իսլամներու եւ ոչ իսլամներու միջեւ հաւասարութիւն կա՞ր
ՊՈԼԻՍ, «Մարմարա».- «Թարաֆ»ի յօդուածագիր Սերտար Գայա, որ պարբերաբար գրի կ՛առնէ Հայերու իրաւունքները պաշտպանող յօդուածներ, հրատարակած է «Դէպի ցեղասպանութիւն գացող ճամբայ» խորագրեալ յօդուածաշարքին առաջինը։ Թէեւ այս առաջին յօդուածին մէջ ուղղակի Ցեղասպանութեան մասին չի խօսուիր, Գայա կ՛անդրադառնայ նիւթի մը, որուն մասին շատ չէ խօսուած։ Ան կը պնդէ, թէ բոլորովին ալ ճիշդ չէ այն պնդումը, թէ Օսմանեան կայսրութեան…
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր, Քննարկում
Ցեղասպանության ծրագրի ծագումնաբանությունը Օսմանյան կայսրությունում
Սույն թվականի ապրիլի 6-ին Արևմտահայոց հարցերի ուսումնասիրության կենտրոնը սեմինար էր կազմակերպել` «Ցեղասպանության ծրագրի ծագումնաբանությունը Օսմանյան կայսրությունում» թեմայով: Սեմինարի բանախոսն էր ՀՀ ԳԱԱ արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ Ռուբեն Սաֆրաստյանը: Ստորև ներկայացնում ենք Ռ. Սաֆրաստյանի դասախոսության սկզբնական հատվածը, որում բանախոսն անդրադառնում է Օսմանյան պետության ծագման առանձնահատկություններին, «ցեղասպան պետություն» հասկացությանը և…
Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Որոշ փաստեր Աթաթուրքի ծագման մասին
Արա Պապյան Արևելագետ, «Մոդուս Վիվենդի» կենտրոնի նախագահ Մուստաֆա Քեմալի դյոնմե1 լինելու մասին տեղեկությունները միշտ էլ եղել են շրջանառության մեջ: Քեմալի մասին սկզբնական հրապարակումների մեջ այդ փաստը մշտապես հիշատակվել է: Օրինակ, Առաջին համաշխարհային պատերազմի մասին առաջին իսկ լուրջ աշխատությունը՝ բրիտանական հեղինակավոր Թայմս [The Times] օրաթերթի կողմից 1915-1922թթ. հրատարակված 22 հատորանոց Պատերազմի պատմությունը (History of the War) կոթողային երկասիրությունը,…
Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր, Փոքրամասնութիւնները Թուրքիոյ մէջ
Հրեան, դյոնմեն և Մուստաֆա Քեմալը
Արա Պապյան Արևելագետ, «Մոդուս Վիվենդի» կենտրոնի նախագահ Աթաթուրքը դյոնմե էր՝ հավատափոխ, իսլամացած հրեա: Դեռևս 1920-ականներից մշտապես շրջանառվել է Աթաթուրքի դյոնմե լինելու վարկածը: Այս վարկածի օգտին խոսող անհերքելի փաստարկներ և բազմաթիվ փաստեր կան: Սակայն մինչև բուն նյութին անցնելն ուզում եմ երկու հստակեցում անել: Առաջինը՝ անկախ Միություն և առաջադիմություն կոմիտեի [Ittihad ve Terakki Cemiyeti, Committee of Union…
Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
14 Ապրիլ 1919. նախագահ Ուիլսընի հանդիպումը Ա. Ահարոնեանի եւ Պօղոս Նուպար փաշայի հետ ուրուագծեց «Ծովէ ծով Հայաստան»-ի քարտէսը
Ն. Ապրիլ 14-ին, 94 տարի առաջ, Փարիզի մէջ պատմական հանդիպում մը տեղի ունեցաւ ատենի Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու նախագահ Վուտրօ Ուիլսընի եւ Հայաստանն ու հայ ժողովուրդը ներկայացնող զոյգ պատուիրակութեանց նախագահներ Աւետիս Ահարոնեանի եւ Պօղոս Նուպար փաշայի միջեւ: Առաջին Աշխարհամարտը նոր աւարտած էր եւ Փարիզի մէջ իր աշխատանքները սկսած էր Խաղաղութեան խորհրդաժողովը, որ ամիսներու վրայ երկարեցաւ, որովհետեւ…
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Հարցազրոյցներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Հայոց ցեղասպանությանը նվիրված առաջին բանախոսությունը ավստրիական Zeitgeschichte թանգարանում
ՄԵԼԱՆՅԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ Հայտնաբերվել են զոհված հայ ռազմագերիների անհայտ անուններ: Ավստրիայում, նաեւ եվրոպական երկրներում Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելի դարձնելու աշխատանքներում անուրանալի դեր ունի Արտեմ Օհանջանյանը: Վիեննայի պետական արխիվներում տարիների իր ուսումնասիրություններն ու հետազոտությունները ծնունդ տվեցին մի շարք կարեւոր հրատարակությունների` «Ավստրիա-Հայաստան» քառահատոր աշխատության, «Ավստրիա-Հայաստան. 1872-1936» 12 հատորյակի, «Հայաստան. թաքուն ցեղասպանություն», «1915 թ. անհերքելի վկայություններ», «Հայկական հարցը եւ Գերմանիան…
