Հայ ժողովուրդն իր ազատ ու անկախ պետականութենէն կը սպասէ՝ լիարժէք պահանջատէր կանգնիլ Սեւրի պարտամուրհակի իրագործման: ՆԱԶԱՐԷԹ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ Օգոստոս 10ին, 1920ին, Հայաստանն ու հայութիւնը ապրեցան պատմութեան աստեղային պահերէն մէկը: Օգոստոս ամսուն 10րդ օրը, 93 տարի առաջ, ֆրանսական Սեւր քաղաքին մէջ, պետական հանդիսաւոր շուքով ստորագրուեցաւ միջազգային դաշնագիր մը, որ նուիրագործեց Հայաստանի անկախութեան եւ ազգային պետականութեան՝ Հայաստանի Հանրապետութեան…
Պատմութեան էջեր
Դէմքեր, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Ծննդեան 125 ամեակին առիթով-Կարօ Սասունու տեղը Հայ ազատագրական պայքարում եւ հայկական պետականութեան արարման գործում
ԱՇՈՏ ՆԵՐՍԻՍԵԱՆ, պատմ. գիտ. դոկտոր, պրոֆեսէօր Հայոց ազատամարտի, ՀՅ Դաշնակցութեան, Հայաստանի Առաջին հանրապետութեան եւ սփիւռքահայ հանրային-քաղաքական կեանքի հազուագիւտ մեծութիւններից է Կարօ Սասունին, որի ծննդեան 125ամեակն է լրանում այս տարի: Նրան կարելի է բնութագրել որպէս ազատամարտիկ, քաղաքագէտ եւ դիւանագէտ, պետական գործիչ, պատմաբան եւ աշխարհագրագէտ, գրող, հրապարակախօս եւ գրականագէտ: Երբ այսօր, տասնեակ տարիների հեռաւորութիւնից փորձում ենք խորանալ…
Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
«Հապա մի թող Հայաստան հիմնեն, քրդերից հետք անգամ չի մնա»
Այշե Հյուր 1897 թ. հունիսին[1] դաշնակցական և հնչակյան[2] կոմիտեականները մի գիշեր հարձակվեցին Վանի կոտորածների պատասխանատու Մազրիք աշիրեթի առաջնորդ Շերեֆ բեյի վրանի վրա: Բրյուսելում հունիսի 29-30 տեղի ունեցած Խաղաղություն և ժողովրդավարություն խորհրդաժողովի ժամանակ հայկական, ասորական և եզդիական սփյուռքի ներկայացուցիչները հայտնել են «խաղաղաության գործընթացի» վերաբերյալ իրենց տեսակետները: Հայ ժողովրդավարների միության անունից ելույթ ունեցած Հովսեփ Հայրենին ելույթի ժամանակ…
Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Սուլթան Աբդուլ Համիդի օրագիրը
1913 թվականի փետրվարին Բեռլինում հրատարակվող ամսագրում լույս տեսան Սուլթան Համիդի օրագրային գրառումները: Այդ հրապարակումն այնքան անսպասելի ու աղմկահարույց էր, որ հանդեսի բեռլինյան թղթակիցն անմիջապես դա թարգմանեց և առաքեց հայրենիք: Նույնիսկ այն օրերին եվրոպական դիվանագիտական շրջանակներում հասկանում էին, որ խոսքն այդ դեպքում ոչ թե իշխանությունից զրկված մեկի հիշողությունների ու դիտարկումների, այլ Օսմանյան կայսրության ներկա ու ապագա…
Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Ալի Շյուքրյու բեյն ու Թոփալ Օսմանը
Այշե Հյուր Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովում անցյալ տարի ընդունվեց 4+4+4 կրթության մասին օրենքը, որով պարտադիր կրթության տևողությունը հասնում է 12 տարվա: Վարչապետ Էրդողանը օրենքը, որն ընդունվել է ուսումնական տարվա կեսին հարցն առանց շահագրգիռ կողմերի հետ քննարկելու, ենթակառույցներ ստեղծելու, հասարակությանն օրենքի բովանդակությունն իրազեկելու, ինչպես հարկն է հանձնաժողովներում քննարկելու և ավելին՝ առանց հարկ եղած ձևով քվեարկելու, որպես…
Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Սևան Նշանյանի ազատազրկման դատավճռի կապակցությամբ. Լրագրողների լռեցման ավանդույթը Թուրքիայում
Մելինե Անումյան Պատմական գիտությունների թեկնածու «Խելագարվե՞լ են, ինչ է, խելքները հացի հե՞տ են կերել. մի՞թե մենք կքաշենք աղյուսը այս պետության հիմքերի տակից…»: Հայտնի պոլսահայ լեզվաբան, գրող, լրագրող և գործարար Սևան Նշանյանը 13 ու կես ամսվա ազատազրկման է դատապարտվել Թուրքիայում` «Մուհամեդ մարգարեին վիրավորելու» համար: Նշանյանի դեմ ուղղված այս արշավը նոր չի սկսվել. այն մի քանի տարվա…
Դէմքեր, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Մի հայի պատմություն. Հակոբ Կրճիկյան (1806-1865)
Անահիտ Քարտաշյան XIX դարը Օսմանյան կայսրության ժողովուրդների կյանքում ոչ միանշանակ ելք ունեցավ. ոմանց համար ավարտվեց ցանկալի անկախության ձեռքբերմամբ, ոմանց համար էլ՝ կոտորածներով և հայրենազրկմամբ: XIX դարում Օսմանյան կայսրության ոչ մուսուլմանների կյանքում նկատվում է հասարակական ակտիվություն, ազգային ինքնագիտակցության զարթոնք, որը մեծապես կրում էր 1789-1794 թթ. ֆրանսիական բուրժուական հեղափոխության ազդեցությունը: Եւրոպայում մեծ ժողովրդականություն վայելող հավասարություն և ազատություն…
Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Դերսիմը Սաբիհա Գյոքչե՞նն է ռմբակոծել, թե՞ Խաթուն Սեբիլջյանը
Այշե Հյուր «Բախման հրապարակում կենդանի թիրախ ռմբակոծելը ցավալի չէ: Մտածում ես միայն պարտականությունդ կատարելու համար գտնել և խփել (Սաբիհա Գյոքչեն, «Թան», 15.06.1937)»: 1937 թ. մայիսի սկզբին Օսմանյան կայսրության ժամանակներից ի վեր «թարախապալար» որակված Դերսիմում (ներկայիս Թունջելի և մերձակայք) տեղի ունեցավ հանրապետության ժամանակաշրջանի «վճռական միջամտությունը»: 1934 թ. մայիսի 4-ին ինքնաթիռներից նետված հայտարարություններում (չկարողացա հաստատել, թե ինչ…
Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Աթաթուրքն արգելել է հայությունը…
Թուրքական «Այքըրըդողրուլար» կայքում տեղ է գտել Մեհմեթ Ալի Բոզքուրթի հոդվածը, որում պատմվում է հայերի նկատմամբ Թուրքիայի առաջին նախագահ Մուսթաֆա Քեմալ Աթաթուրքի գործադրած ճնշումների մասին: «Աթաթուրքն արգելել է հայությունը». նման վերնագիր է ստացել Մեհմեթ Ալի Բոզքուրթի հոդվածը: «Գյուղից քաղաք գաղթը սկսվել է 60-ական թվականներին: 1963 թվականին Հասսա շրջանում մի ընտանիքի հանդիպեցի, որը Մարդինից գաղթում էր Անթաքիա:…
Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Հատվածներ սուլթան Աբդուլ Համիդի օրագրից
Մուհամեդը պահանջում է միայն հնազանդվել Աստծուն, բայց ոչ անհեթեթ ճակատագրապաշտության իմաստով: Մեծ է Ալլահի ողորմությունը, բայց նա չի կարող հոգալ յուրաքանչյուր մարդու պահանջներին գոհացում տալու մասին: Դրա մասին մարդիկ իրենք պիտի մտածեն և դրա համար աշխատեն: Ով չի ցանում, չի էլ հնձի, և միայն աշխատողն է արժանի հաց ուտելու: Դժբախտաբար, մեր ժողովուրդը չկարողացավ հասկանալ այս:…
