ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՍԱՐԿԱՒԱԳՈՒՀԻՆԵՐԸ [1] ԴՈԿՏ. ԱԲԷԼ ՔՀՆՅ. ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ Ընդամէնը երկու շաբաթ առաջ, աշխարհի շատ մը երկիրներու մէջ կրկին անգամ նշուեցաւ Մարտ 8-ը իբրեւ կանանց միջազգային օր։ Արդէն աւելի քան 100 տարուան աւանդոյթ մը ունի այս տօնը, որ գերազանցապէս կը հետապնդէ կանանց համար հաւասարարժէք իրաւունքներ, աշխատանքային բարելաւուած պայմաններ, արդար աշխատավարձ, քուէարկելու իրաւունք, հասարակական կեանքին մէջ խտրականութեան ենթարկուելու նահապետական բարքերէ…
Սաիթ Չեթինօղլու Հանրապետության պատմության՝ 20-ականների առաջին կեսից սկսվող մինչև 30-ականների վերջ ընկած երկար շրջանը ինչ-որ իմաստով քրդերի հետ թուրքական պետության թեժ ու արյունալի պատերազմի պատմությունն է։ Պատերազմի ու դիմադրության այս երկար ժամանակաշրջանում քրդերը ներսից ու դրսից բարեկամներ ու աջակցություն չեն ունեցել: Երկրի ներսում գտնվողները դիմադրությունը որակեցին որպես հանրապետության դեմ «ռեակցիոն շարժում»։ Դրսում գտնվողներն էլ նոր…
Գոհար Նալբանդյան Թուրքիայի Ռազմական արտակարգ ատյանի դատարանը երիտթուրք հանցագործներին քրեական օրենսգրքով հեռակա կարգով դատապարտել էր մահապատժի, սակայն միայն երեք հոգի բարձրացվեց կախաղան, իսկ գլխավոր կազմակերպիչները վաղուց փախել էին այլ երկրներ: Դատարանի որոշումը փաստացի այդպես էլ մնաց անկատար: 1920-ականների սկզբին Քեմալը, որին աջակցում էին թուրքական բանակն ու հասարակության լայն խմբերը, իշխանությունն իր ձեռքն էր վերցնում: Այդ…
ՄԻՀՐԱՆ ՔԻՒՐՏՕՂԼԵԱՆ Մեր եկեղեցին 1863 թուականի մարտ 30-ին օսմանեան արքունիքէն պաշտօնապէս կը վաւերացուէր հայ համայնքի Ազգային սահմանադրութիւնը, որով եւ գործնականօրէն եւ օրէնքի տառովն ալ կ՛ամրագրուէին Հայ եկեղեցւոյ ժողովրդավար հանգամանքն ու նկարագիրը: Հին ժամանակներէն, իր ակունքներուն մէջն իսկ մեր եկեղեցին կղերապետական հաստատութիւն չէ եղած: Ժառանգութեան իրաւունքով հօրմէ որդի յաջորդած քանի մը կաթողիկոսներու համեմատաբար կարճ շրջանէ մը…
Միհրան Քիւրտօղլեան Ա. ՄԱՍ Ծանօթ. Իբրեւ Ա. բաժին՝ բացատրական այս նոր յաւելուածով վերստին հրատարակութեան համար մամուլին կը յանձնեմ յօդուածս, որ լոյս տեսած էր տասը տարի առաջ՝ 150-ամեակին առիթով: Այն ատեն արձագանգ չունեցաւ: Կը կարծեմ, թէ ԱՅԺՄԷԱԿԱՆ է, որ հայ հանրութիւնը, պատասխանատու դիրքի վրայ թէ պարզ ազգային, իրազեկուի Ազգային սահմանադրութեան գոյութեան եւ անոր ոգիին, լուսաբանուի, որ Ազգային սահմանադրութեան…
Վաղարշակ ՂՈՐԽՄԱԶՅԱՆ Նշանավոր լոռեցի (Հոբարձի), հայ առաջին կին օդաչու Նինել Ղարաջյանի հուշերի գրքի փնտրտուքի ճանապարհին գիր ու գրականության նվիրյալ, բազում վավերագրությունների հեղինակ, իմ վաղեմի բարեկամ Հովհաննես Պապիկյանի ուղղորդմամբ հանդիպեցի օդաչուի որդուն՝ անկախ Հայաստանի ներքին գործերի առաջին նախարար, Սահմանադրական դատարանի երկարամյա դատավոր Վալերի Պողոսյանի հետ: Տարի-տարիուկես առաջ էր: Բացօթյա սրճարանում նրա սուրճի բաժակին նկատեցի «Որոգայթ փառաց»…
Մեդիամաքսի «Հատուկ գործ» շարքը պատմում է «Նեմեսիս» օպերացիայի մասին: Շարքի առաջին հոդվածում անդրադառնում ենք մինչնեմեսիսյան շրջանը, երբ Թուրքիայում Ռազմական արտակարգ ատյանի դատարանը երիտթուրք ղեկավարներին մեղավոր ճանաչեց քրիստոնյա բնակչության տեղահանության ու կոտորածների որոշման ընդունման հարցում ու հեռակա կարգով ենթարկեց մահապատժի: Առաջին Համաշխարհային պատերազմում պարտությունից հետո Թուրքիայում լարված ու անորոշ մթնոլորտ էր, երկիրը մասնատման ու անգամ վերացման առաջ…
Էդգար Էլբակյան 102 տարի առաջ այս օրը՝ 1921 թ․ մարտի 15-ին, հայ վրիժառու Սողոմոն Թեհլիրյանը ոչնչացրեց հայոց ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպիչ և պատասխանատու Թալեաթին։ Դա տեղի ունեցավ Բեռլինում՝ քաղաքի արևմտյան մասում գտնվող Հարդենբերգ փողոցի վրա, օրը ցերեկով։ Թալեաթի ոչնչացումը «Հատուկ գործի» (ավելի հայտնի՝ որպես «Նեմեսիս» գործողություն) առանցքային դրվագներից էր, որ վերածվեց Հայոց ցեղասպանության համար պահանջատիրության մեկնարկի,…
1921 թվականի մարտի 15-ին Բեռլինի Շառլոտենբուրգ թաղամասի Հարդենբերգ փողոցում հնչած կրակոցը վերջ դրեց 1915-ի Հայոց ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպիչներից Թալեաթ փաշայի կյանքին, ով Միություն և առաջադիմություն կուսակցության պարագլուխներից մեկն էր, երիտթուրքական հեղափուխությունից հետո՝ ներքին գործերի նախարար, 1916 թվականից՝ Մեծ վեզիր: Կրակողը Սողոմոն Թեհլիրյանն էր, որով սկիզբ դրվեց Հայ հեղափոխական դաշնակցության կազմակերպած «Նեմեսիս» գործողությանը, որի նպատակն էր պատժել 1915 թ. հայերի…
Գանձակի ճակատամարտը եւ պարսկական բանակին հեռացումը Արցախէն ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Նոր Վարագավանքի վանահայր Գրիգոր եպիսկոպոս Մանուչարեան ռուսական բանակի 1804-ի երեւանեան արշաւանքին ժամանակ Շամշադինէն եւ Ղազախէն հայ կամաւորներ հաւաքագրած եւ ռուսական բանակի կողքին պարսիկներուն դէմ կռուած ու իր քաջագործութիւններով հռչակաւոր դարձած էր: 1808-ին ան իր կամաւորներով մասնակցած էր ռուսական բանակին կողմէ Նախիջեւանի գրաւման եւ վիրաւորուած ու հազիւ մահէ ազատած էր: Հեզ ու…
